Đái tháo đường type 2 là một căn bệnh mạn tính ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Vì vậy việc sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2 đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết hiệu quả.
Tóm tắt nội dung
- 1 Sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2 an toàn và hiệu quả.
Sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2 an toàn và hiệu quả.
Đái tháo đường type 2 là một căn bệnh mạn tính ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Việc sử dụng thuốc phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết hiệu quả. Tuy nhiên, tùy vào mức độ bệnh, thể trạng và các yếu tố khác, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp cho từng bệnh nhân. Vậy điều trị đái tháo đường type 2 như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này.
Các nhóm thuốc điều trị đái tháo đường type 2 phổ biến
Có một số nhóm thuốc phổ biến được sử dụng để điều trị đái tháo đường type 2. Dưới đây là một số nhóm chính:
- Nhóm Sulfonylurea
- Thuốc tác động bằng cách kích thích tiết insulin.
- Giúp giảm glucose máu từ 50-60mg/dL; Giảm HbA1c khoảng 1-1.5%; giảm nguy cơ mạch máu nhỏ; giảm nguy cơ tim mạch và tử vong.
- Một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Gliclazide (Diabinese), Glimepiride (Amaryl), Glipizide (Glucotrol).
- Nhóm Biguanid
- Thuốc tác động bằng cách giảm sản xuất glucose ở gan Có tác dụng incretin yếu.
- Giúp giảm glucose máu khoảng 2 – 4 mmol/l; giảm HbA1c khoảng 1-1,5%. Dùng đơn độc không gây hạ glucose máu và có thể giảm cân.
- Hiện nay nhóm này chỉ còn Metformin.
Thuốc điều trị tiểu đường Metformin trên thị trường
- Glinides
- Thuốc tác động bằng cách kích thích tuyến tụy tiết insulin.
- Giúp giảm HbA1c từ 1 – 1,5%.
- Một số loại thuốc phổ biến tring nhóm Glinides bao gồm: Nateglinde, Repaglinide, Mitiglinide.
- Thiazolidinedione (TZD)
- Thuốc tác động bằng cách làm tăng nhạy cảm vơi insulin ở tế bào cơ, mỡ và gan
- Giúp giảm HbA1c từ 0.5 – 1,4%.
- Hiện nay tại Việt Nam chỉ có Pioglitazone còn được sử dụng, thuốc được dùng 1 lần mỗi ngày, không phụ thuộc bữa ăn. Liều khuyến cáo Pioglitazone 15-45 mg/ngày.
Biệt dược có hoạt chất Pioglitazone trên thị trường
- Ức chế enzyme α- glucosidase
- Thuốc tác động bằng cách cạnh tranh và ức chế tác dụng của enzyme thủy phân đường phức thành đường đơn, do đó làm chậm hấp thu carbohydrat từ ruột.
- Giúp giảm HbA1c từ 0,5 – 0,8%
- Thuốc hiện có tại Việt Nam: Acarbose, hàm lượng 50 mg. Liều đầu có thể từ 25 mg uống ngay đầu bữa ăn, 3 lần/ngày.
- Ức chế enzym DPP-4
- Thuốc tác động bằng cách ức chế enzym dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4) tăng cường hoạt động của incretin, có tác dụng kích thích tuyến tụy sản xuất thêm insulin, ức chế tiết glucagon và làm chậm quá trình rỗng dạ dày.
- Giúp giảm HbA1c 0,5 – 1%
- Hiện tại ở Việt Nam có các loại: Sitagliptin, Saxagliptin, Vildagliptin, Linagliptin
- Thuốc đồng vận thụ thể GLP-1
- Thuốc làm tăng tiết insulin khi glucose tăng cao trong máu đồng thời ức chế sự tiết glucagon, thuốc cũng làm chậm nhu động dạ dày và giảm cảm giác thèm ăn.
- Giúp giảm HbA1c khoảng 0,6-1,5%
- Hiện tại Việt Nam có liraglutide đang lưu hành ở dạng tiêm dưới da
Thuốc Liraglutide trên thị trường điều trị đái tháo đường type 2
- Nhóm ức chế kênh đồng vận chuyển Natri- glucose SGLT2
- Thuốc tác động bằng cách ức chế tác dụng của kênh đồng vận chuyển SGLT2 tại ống thận gần, tăng thải glucose qua đường tiểu.
- Giúp giảm HbA1c 0,5-1%.
- Bao gồm các thuốc canagliflozin, dapagliflozin và empagliflozin
Tham khảo thêm: Top 12 thuốc điều trị tiểu đường phổ biến và dễ tìm nhất hiện nay
Hướng dẫn lựa chọn thuốc điều trị đái tháo đường type 2
Các yếu tố cần xem xét khi lựa chọn thuốc điều trị
- Hiệu quả giảm glucose huyết
- Nguy cơ hạ glucose máu
- Tăng cân ( Pioglitazon, insulin, sulfonylurea); Giảm cân (GLP-1 RA, ức chế SGLT2); Không ảnh hưởng nhiều lên cân nặng: ức chế enzym DPP-4, metformin
- Ảnh hưởng lên bệnh lý tim mạch do xơ vữa; Ảnh hưởng lên suy tim, ảnh hưởng lên thận.
- Các đối tượng BN đặc biệt: người cao tuổi ( > 65 tuổi), suy thận, suy gan,…
- Giá thuốc, tính sẵn có, sự dung nạp và khả năng chi trả của người bệnh.
- Phác đồ sử dụng dễ nhớ, dễ thực hiện và khả năng tuân thủ điều trị của người bệnh
Cần chẩn đoán chức năng thận trước khi sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường Type 2
Tham khảo thêm: 4 nguyên tắc cần nhớ khi điều trị đái tháo đường type 2
Lựa chọn cụ thể:
Metformin là lựa chọn đầu tiên để điều trị BN ĐTĐ típ 2 cùng với thay đổi lối sống; Sau khi khởi trị duy trì Metformin nếu dung nạp và không chống chỉ định
Sau khi khởi trị metformin mà không đạt mục tiêu đường huyết thì cân nhắc lựa chọn các nhóm khác:
- Chi phí điều trị là vấn đề chính: Ưu tiên chọn SU, TZD.
- Nguy cơ hạ đường huyết cao: Ưu tiên chọn DPP-4i, SGLT-2i, GLP-1, TZD.
- Cần giảm cân: Ưu tiên chọn SGLT-2i, GLP-1.
Lựa chọn thuốc khi có bệnh lý kèm theo:
- Bệnh động mạch do xơ vữa hoặc nguy cơ cao: Ưu tiên thuốc đồng vận thụ thể GLP-1 hoặc thuốc ức chế SGLT2 (nếu chức năng thận phù hợp).
- Suy tim hoặc bệnh thận mạn: Cân nhắc thuốc ức chế SGLT2. Bổ sung thuốc đồng vận thụ thể GLP-1 nếu không dung nạp hoặc chống chỉ định SGLT2 hoặc chức năng thận không phù hợp.
Phối hợp thuốc sớm:
- Cân nhắc ở một số bệnh nhân khi bắt đầu điều trị.
- Không chọn thuốc cùng nhóm, cùng cơ chế tác dụng.
Đối với bệnh nhân điều trị không đạt mục tiêu HbA1c thì ưu tiên thuốc đồng vận thụ thể GLP-1 hơn insulin.
Lưu ý:
- Điều trị tích cực ngay khi không đạt mục tiêu điều trị không nên trì hoãn.
- Đánh giá lại chiến lược điều trị mỗi 3 tháng và điều chỉnh nếu cần.
- Thận trọng nguy cơ hạ đường huyết khi khởi đầu điều trị bằng sulfonylurea, insulin (đặc biệt khi glucose huyết ban đầu không cao và bệnh nhân lớn tuổi).
Bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc phù hợp dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Hiệu quả của việc sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2
Việc sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường đã được chứng minh là hiệu quả trong việc kiểm soát mức độ đường huyết, giúp giảm nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
- Giúp bệnh nhân hạ và ổn định đường huyết trong phạm vi an toàn, giảm nguy cơ và góp phần ngăn ngừa các biến chứng cấp và mãn tính do đái tháo đường.
- Nâng cao chất lượng cuộc sống, giúp bệnh nhân sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn thông qua việc giảm các triệu chứng của bệnh như khát nước, tiểu nhiều, mệt mỏi, yếu ớt.
Sử dụng thuốc hiệu quả giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh
Tham khảo thêm: Tiểu đường có chữa được không? có chữa khỏi 100% được không?
Lời khuyên cho người sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2
Để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất và nâng cao chất lượng cuộc sống, người sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường type 2 nên:
Tuân thủ phác đồ điều trị
- Uống thuốc theo đúng liều lượng, thời gian do bác sĩ kê đơn.
- Không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc đột ngột.
- Đi khám và tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Chế độ dinh dưỡng
- Ăn uống cân bằng, khoa học, đầy đủ dưỡng chất.
- Hạn chế thức ăn giàu calo, chất béo bão hòa, cholesterol.
- Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất.
- Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa trong ngày.
Tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường
Tham khảo thêm: Thiết lập 7 kế hoạch chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường
Tham gia các nhóm hỗ trợ bệnh nhân tiểu đường
Chương trình sống khỏe cùng đái tháo đường của DiaB là một chương trình giúp bệnh nhân bị tiểu đường tự kiểm soát đường huyết dễ dàng. Chương trình được xây dựng bởi đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị đái tháo đường.
Chương trình sống khỏe cùng đái tháo đường của DiaB
Chương trình của DiaB tuân thủ tiêu chuẩn & khuyến nghị của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ. Ứng dụng khoa học hành vi và tập trung vào tính cá nhân hóa nhằm đem đến phương pháp phù hợp và hiệu quả nhất cho từng bệnh nhân. Sống khỏe cùng đái thao đường của DiaB sẽ là một chương trình phù hợp với các bệnh nhân tiểu đường!
Tài liệu tham khảo:
https://novi-health.com/magnum
Thuốc điều trị bệnh tiểu đường
Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường type 2 từ Bộ Y tế
