Chích ngừa viêm gan B và những thông tin cần biết

Viêm gan B là một bệnh lý về gan do virus, bệnh dễ lây lan qua đường máu, quan hệ tình dục, cũng như từ mẹ sang con. Vì thế việc chích ngừa viêm gan B là một việc rất cần thiết để bảo vệ bản thân cũng như mọi người thân trong gia đình. Vậy khi nào cần chích ngừa viêm gan B? Chích ngừa viêm gan B trễ có sao không? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây

Tổng quan

Vaccine chích ngừa viêm gan B được sử dụng để ngăn ngừa viêm gan B, một bệnh nhiễm virus ở gan có thể dẫn đến xơ gan, suy gan và ung thư gan ở một số người. Ước tính có khoảng 850.000 người đang sống với bệnh viêm gan B ở Hoa Kỳ, 67% trong số họ không nhận ra mình đã bị nhiễm bệnh.

Có ba loại vaccine viêm gan B được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận sử dụng:

• Engerix B, được phê duyệt năm 1989
• Heplisav-B, được phê duyệt vào năm 2017
• Recombivax HB, được phê duyệt năm 1986

Các loại vaccine này đều là vaccine tái tổ hợp, có nghĩa là chúng cung cấp mã hóa DNA đến các tế bào để “dạy” chúng cách tạo ra các kháng thể đặc hiệu cho virus viêm gan B. Bằng cách tạo ra đủ kháng thể, cơ thể có thể ngăn ngừa viêm gan nếu tiếp xúc với virus.

Lợi ích khi chích ngừa viêm gan B

Vaccine viêm gan B có thể ngăn ngừa tất cả các phân nhóm của virus viêm gan B (HBV). Vaccine được sử dụng để chủng ngừa sơ cấp, nghĩa là quá trình làm cho một người chưa từng mắc bệnh miễn dịch với bệnh đó. Hai trong số các loại vaccine (Engerix-B, Recombivax HB) có thể được sử dụng cho trẻ mới sinh, trong khi một loại (Heplisav-B) chỉ được sử dụng cho người lớn.

Chích ngừa viêm gan B cho trẻ sơ sinh là rất quan trọng vì 90% trẻ sơ sinh bị nhiễm virus viêm gan B sẽ có nguy cơ chuyển sang giai đoạn viêm gan B mãn tính.

Ngược lại, chỉ có 2% đến 6% người lớn bị nhiễm sẽ phát triển thành nhiễm HBV mãn tính; số còn lại sẽ tự động loại bỏ virus mà không có hậu quả lâu dài.

Khuyến nghị của ACIP về chích ngừa viêm gan B

Các khuyến nghị về vaccine ở Hoa Kỳ được đưa ra bởi Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP), một hội đồng độc lập gồm các chuyên gia thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật (CDC). Vào năm 2018, ACIP đã cập nhật các hướng dẫn về đối tượng chích ngừa viêm gan B sau khi FDA phê duyệt Heplisav-B.

Trẻ sơ sinh nên chích ngừa viêm gan B liều đầu tiên khi mới sinh và lý tưởng nhất là hoàn thành loạt tiêm chủng trước 18 tháng tuổi.

Trẻ em và thanh thiếu niên dưới 19 tuổi chưa chích ngừa viêm gan B cũng nên được tiêm ngừa.

Một số người lớn chưa được chủng ngừa cũng nên chích ngừa viêm gan B, bao gồm:

• Người lớn hoạt động tình dục trong các mối quan hệ không một vợ một chồng
• Những người có bạn tình bị viêm gan B
• Những người đã được chẩn đoán hoặc điều trị bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Quan hệ tình dục đồng giới nam.
• Những người dùng chung hoặc gần đây đã dùng chung kim tiêm, ống tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích ma túy khác
• Những người trong hộ gia đình có người bị viêm gan B
• Nhân viên y tế và những người khác có nguy cơ tiếp xúc với máu nghề nghiệp
• Những người bị xử tội
• Nạn nhân của tấn công hoặc lạm dụng tình dục
• Du khách đến các vùng có tỷ lệ mắc bệnh viêm gan B gia tăng
• Những người bị bệnh gan mãn tính, bao gồm cả viêm gan C
• Những người bị bệnh thận mãn tính, đặc biệt là những người đang chạy thận nhân tạo
• Người nhiễm HIV
• Người mắc bệnh tiểu đường dưới 60 tuổi
• Bất cứ ai có nhu cầu được bảo vệ đối với bệnh viêm gan B

Lưu ý trước khi chích ngừa viêm gan B

Vaccine chích ngừa viêm gan B được coi là an toàn nhưng không nên sử dụng cho những người đã có tiền căn dị ứng với liều vaccine trước đó hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine. Điều này đặc biệt ở những người bị dị ứng nấm men nghiêm trọng, vì vaccine được nuôi cấy trong tế bào nấm men.

Những người bị dị ứng với cao su nặng nên tránh dùng Engerix-B trong ống tiêm đã được bơm sẵn hoặc Recombivax HB trong ống tiêm hoặc lọ đã được bơm sẵn vì các thiết bị này có chứa cao su. Đối với những người này, Engerix-B được cung cấp trong ống chứa không làm từ cao su, trong khi Heplisav-B được cung cấp trong ống tiêm chứa sẵn cũng không làm bằng cao su để tránh gây dị ứng cho người được tiêm.

Lịch chích ngừa viêm gan B theo VNVC

Vaccine phòng virus viêm gan B được chỉ định chích cho trẻ sơ sinh và người lớn. Tuy nhiên mỗi đối tượng sẽ có từng khuyến cáo riêng biệt như sau:

Trẻ sơ sinh

Nếu mẹ không mắc virus viêm gan B, trẻ sơ sinh cần được tiêm 1 mũi vaccine phòng virus viêm gan B trong vòng 24h sau khi sinh.

Nếu mẹ của trẻ mắc virus viêm gan B, ngoài việc tiêm 1 mũi vaccine viêm gan B như thường quy, trẻ sơ sinh cần được tiêm huyết thanh chứa kháng thể kháng virus viêm gan B ngay trong 24h sau sinh để giảm  nguy cơ nhiễm virus từ mẹ của mình.

Trẻ em (không tính mũi vaccine lúc mới sinh)

Lịch tiêm vaccine viêm gan B đã khuyến cáo thường được tiêm cùng trong các vaccine phối hợp, cụ thể:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu.
• Mũi 2: Một tháng kể từ sau mũi 1.
• Mũi 3: Một tháng kể từ sau mũi 2.
• Mũi nhắc lại: Một năm kể từ sau mũi 3.

Lưu ý: Vaccine viêm gan B dành cho trẻ em có thể là vaccine đơn hoặc vaccine phối hợp, có trong thành phần của 6in1 Infanrix Hexa (Bỉ), 5in1 Pentaxim (Pháp), 6in1 Hexaxim (Pháp).

Đối với người lớn

Người lớn trước khi chích ngừa viêm gan B, cần xét nghiệm máu xem cơ thể có đang nhiễm HBV hay không hoặc đã có kháng thể hay chưa. Hai xét nghiệm tối thiểu trước khi tiêm phòng là AntiHBs và HbsAg. Nếu chưa có kháng thể viêm gan B (AntiHBs âm tính) và xét nghiệm máu chưa nhiễm virus (HBsAg âm tính) sẽ được khuyến cáo tiêm phòng 3 mũi:

• Mũi 1: Mũi tiêm đầu;
• Mũi 2: Sau mũi 1 một tháng;
• Mũi 3: Sau mũi 1 sáu tháng.

Lưu ý: Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên tiêm một liều vaccine nhắc lại sau mỗi 5 – 10 năm đợt tiêm trước đó, nhằm đảm bảo lượng kháng thể trong cơ thể luôn đủ cao để kháng lại virus nếu bị nhiễm bệnh.

Phụ nữ có ý định mang thai

Nếu bạn đang băn khoăn liệu chích ngừa viêm gan B có thai được không? Thì phụ nữ trước khi có ý định mang thai 3 tháng, cần chủ động xét nghiệm tầm soát để chích ngừa viêm gan B.

Trong trường hợp không tiêm ngừa đủ 3 mũi hoặc chưa được tiêm vaccine viêm gan B trước khi mang thai, chị em hoàn toàn có thể tiêm phòng trong khi mang thai. Vaccine dự phòng viêm gan B được các nghiên cứu xác nhận là một trong những loại vaccine an toàn nhất, không ảnh hưởng đến quá trình mang thai của thai phụ.

Phản ứng phụ khi chích ngừa viêm gan B

Vaccine chích ngừa viêm gan B có thể gây ra các phản ứng phụ, mặc dù chúng có xu hướng nhẹ và hết trong vòng một hoặc hai ngày. Các tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm.

Chung

Danh sách các tác dụng phụ phổ biến tương tự nhau đối với cả ba loại vaccine viêm gan B. Chúng bao gồm:

• Đau chỗ tiêm
• Sưng tấy chỗ tiêm
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Malaise
• Buồn nôn
• Bệnh tiêu chảy
• Chóng mặt
• Sốt trên 38 độ C

Phản ứng tại chỗ tiêm phổ biến hơn với Heplisav-B, một phần vì nó chứa một chất gọi là cytosine phosphoguanine. Chất này hoạt động như một chất bổ trợ, một thành phần giúp khuếch đại phản ứng của cơ thể với vaccine.

Mặc dù vậy, các phản ứng cục bộ có xu hướng tương đối nhẹ.

Nghiêm trọng

Các tác dụng phụ nghiêm trọng của vaccine viêm gan là rất hiếm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, không có bằng chứng về các tác dụng phụ nghiêm trọng liên quan đến việc chích ngừa viêm gan B. Điều này bao gồm nguy cơ xảy ra phản ứng dị ứng có thể đe dọa tính mạng được gọi là sốc phản vệ.

Theo thống kê, nguy cơ sốc phản vệ ở những người nhận vaccine là 1,1 trường hợp trên một triệu liều vaccine.

Tương tác thuốc

Không có tương tác thuốc chính nào liên quan đến Engerix-B, Heplisav-B hoặc Recombivax HB. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải thông báo cho bác sĩ của bạn nếu bạn đang điều trị bằng liệu pháp ức chế miễn dịch dưới bất kỳ hình thức nào. Về mặt lý thuyết, phương pháp điều trị này có thể làm giảm khả năng sản xuất kháng thể của cơ thể bạn.Các ví dụ bao gồm:

• Thuốc sinh học như Humira (adalimumab)
• Thuốc hóa trị liệu
• Cyclosporine
• Corticoid liều cao
• Methotrexate
• Xạ trị

Bất chấp những lo ngại này, không có khuyến nghị nào liên quan đến việc điều chỉnh liều lượng cho những người đang điều trị bất kỳ loại thuốc hoặc liệu pháp ức chế miễn dịch nào.

Kết luận

Tóm lại, chích ngừa viêm gan B là việc nên làm để có thể bảo vệ bản thân cũng như các thành viên trong gia đình. Vì vậy hãy đi chích ngừa viêm gan B càng sớm càng tốt, bên cạnh đó cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm nếu bạn nằm trong những đối tượng đặc biệt hoặc có bất kỳ thắc mắc nào về việc tiêm ngừa để được tư vấn y tế tốt nhất!

---

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.