Viêm gan là tình trạng gan bị viêm. Nguyên nhân phổ biến thường do uống rượu. Tuy nhiên, nhiễm virus là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh viêm gan. Trong bài viết này, hãy cùng Docosan tìm hiểu chi tiết về các loại viêm gan khác nhau, các triệu chứng phổ biến, nguyên nhân, cách điều trị và ngăn ngừa tình trạng bệnh.
Tóm tắt nội dung
Tổng quan về bệnh viêm gan
Viêm gan là một tình trạng viêm của gan. Nó thường là kết quả của việc gan bị nhiễm vi-rút, nhưng vẫn có nhiều nguyên nhân khác có thể gây ra bệnh viêm gan.
Chúng bao gồm viêm gan tự miễn và viêm gan xảy ra do hậu quả phụ của thuốc, ma túy, chất độc và rượu. Viêm gan tự miễn dịch là một căn bệnh xảy ra khi cơ thể bạn tạo ra kháng thể chống lại mô gan của bạn.
Năm phân loại vi rút chính của bệnh viêm gan là viêm gan A, B, C, D và E. Mỗi loại vi rút khác nhau chịu trách nhiệm cho mỗi loại viêm gan vi rút. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng có khoảng 354 triệu người hiện đang sống với bệnh viêm gan B và C mãn tính trên toàn cầu.
Các loại viêm gan
Viêm gan A
Viêm gan A là kết quả của việc nhiễm vi rút viêm gan A (HAV). Loại viêm gan này là một bệnh cấp tính, ngắn hạn.
Viêm gan B
Virus viêm gan B (HBV) gây ra bệnh viêm gan B. Đây thường là một tình trạng mãn tính kéo dài.
Viêm gan C
Viêm gan C xuất phát từ vi rút viêm gan C (HCV). HCV là một trong những bệnh nhiễm vi-rút qua đường máu phổ biến nhất và thường biểu hiện như một tình trạng lâu dài.
Viêm gan siêu vi D
Đây là một dạng viêm gan hiếm gặp, chỉ xảy ra khi nhiễm viêm gan B. Virus viêm gan D (HDV) gây viêm gan giống như các chủng khác, nhưng một người không thể nhiễm HDV nếu không bị nhiễm viêm gan B hiện có.
Viêm gan E
Viêm gan E là một bệnh lây truyền qua đường nước do tiếp xúc với vi rút viêm gan E (HEV). Viêm gan E chủ yếu được tìm thấy ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém. Viêm gan E là bệnh cấp tính nhưng có thể đặc biệt nguy hiểm ở phụ nữ mang thai.
Viêm gan tự miễn
Căn nguyên chính xác của bệnh viêm gan tự miễn dịch vẫn chưa được biết rõ. Các yếu tố khác nhau như thuốc, tác nhân môi trường hoặc nhiễm vi rút Epstein-Barr có thể kích hoạt phản ứng tự miễn dịch. Bệnh nhân phát triển kháng thể và chúng thường xuất hiện ở những người bị nhiễm vi rút viêm gan C mãn tính. Các loại thuốc như nitrofurantoin, minocycline, adalimumab, infliximab hoặc methyldopa có thể gây viêm gan tự miễn. Trong những trường hợp này, tình trạng viêm gan được cải thiện khi bệnh nhân ngừng sử dụng các loại thuốc này.
Viêm gan do rượu
Cơ chế chính xác của bệnh viêm gan do rượu vẫn chưa được xác định rõ. Nhiều yếu tố đóng vai trò bao gồm yếu tố di truyền, chuyển hóa etanol và chất chuyển hóa của nó là acetaldehyde gây tổn thương màng tế bào gan, suy dinh dưỡng, các yếu tố miễn dịch như sự kích thích của các cytokine làm tăng tốc độ chết của tế bào, thay đổi steatotic, các gốc tự do, và các tổn thương oxy hóa, v.v. Tất cả những yếu tố này được biết là có vai trò gây ra bệnh viêm gan do rượu.
Nguyên nhân của bệnh viêm gan
Nguyên nhân của viêm gan không truyền nhiễm
Mặc dù viêm gan phổ biến nhất là kết quả của việc truyền nhiễm, nhưng vẫn có nhiều yếu tố khác có thể gây ra tình trạng này.
Rượu và các chất độc khác
Uống rượu quá mức có thể gây tổn thương và viêm gan. Đây cũng có thể được gọi là viêm gan do rượu. Rượu trực tiếp làm tổn thương các tế bào gan của bạn. Theo thời gian, nó có thể gây tổn thương vĩnh viễn và dẫn đến mô gan dày lên hoặc sẹo (xơ gan) và suy gan .
Các nguyên nhân độc hại khác của viêm gan bao gồm lạm dụng thuốc và tiếp xúc với chất độc.
Phản ứng hệ thống tự miễn dịch
Trong một số trường hợp, hệ thống miễn dịch lầm tưởng gan có hại và tấn công nó. Điều này gây ra tình trạng viêm liên tục có thể từ nhẹ đến nặng, thường cản trở chức năng gan. Nó phổ biến ở phụ nữ gấp ba lần so với nam giới.
Các triệu chứng phổ biến của bệnh viêm gan
Nếu bạn đang mắc bệnh viêm gan mãn tính, như viêm gan B và C, bạn có thể không xuất hiện các triệu chứng cho đến khi tổn thương ảnh hưởng đến chức năng gan. Ngược lại, những người bị viêm gan cấp tính có thể xuất hiện các triệu chứng ngay sau khi nhiễm vi rút viêm gan.
Các triệu chứng phổ biến của bệnh viêm gan truyền nhiễm bao gồm:
- Mệt mỏi
- Có các triệu chứng giống như cảm cúm
- Nước tiểu đậm
- Phân nhạt
- Đau bụng
- Ăn mất ngon
- Giảm cân không lý do
- Vàng da và mắt
Chẩn đoán bệnh viêm gan
Thông thường, để chẩn đoán bệnh viêm gan, các bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các xét nghiệm để chẩn đoán chính xác tình trạng của bạn. Các bước bao gồm:
Kiểm tra thể chất
Để chẩn đoán tất cả các dạng viêm gan, trước tiên bác sĩ sẽ truy xét tiền sử bệnh của bạn để xác định bất kỳ yếu tố nguy cơ nào bạn có thể có.
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ có thể ấn nhẹ xuống bụng của bạn để xem có đau hoặc căng hay không. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra tình trạng sưng gan và bất kỳ sự đổi màu vàng nào ở mắt hoặc da của bạn.
Xét nghiệm chức năng gan
Xét nghiệm chức năng gan sử dụng các mẫu máu để xác định mức độ hoạt động hiệu quả của gan.
Kết quả bất thường của các xét nghiệm này có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy có vấn đề, đặc biệt nếu bạn không có bất kỳ dấu hiệu nào khi khám sức khỏe về bệnh gan. Mức men gan cao có thể cho thấy gan của bạn đang bị căng thẳng, bị tổn thương hoặc hoạt động không bình thường.
Các xét nghiệm máu khác
Nếu các xét nghiệm chức năng gan của bạn bất thường, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu các xét nghiệm máu khác để phát hiện nguồn gốc của vấn đề. Các bác sĩ cũng có thể sử dụng xét nghiệm máu để kiểm tra bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh viêm gan tự miễn dịch.
Sinh thiết gan
Khi chẩn đoán viêm gan, các bác sĩ cũng sẽ đánh giá gan của bạn. Sinh thiết gan là một thủ tục bao gồm việc lấy một mẫu mô từ gan của bạn. Chuyên gia y tế có thể lấy mẫu này qua da của bạn bằng kim, có nghĩa là không cần phẫu thuật. Họ thường sẽ sử dụng siêu âm để được hướng dẫn trong quá trình này.
Xét nghiệm này cho phép bác sĩ xác định tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm đã ảnh hưởng đến gan của bạn như thế nào.
Siêu âm
Siêu âm ổ bụng sử dụng sóng siêu âm để có hình ảnh rõ nét của các cơ quan trong ổ bụng của bạn. Điều này cho phép bác sĩ quan sát kĩ gan và các cơ quan lân cận của bạn. Nó có thể phản ánh:
- Chất lỏng trong bụng của bạn
- Các tổn thương gan
- Khối u gan
- Bất thường ở túi mật của bạn
Đôi khi tuyến tụy cũng hiển thị trên hình ảnh siêu âm. Đây là một xét nghiệm hữu ích trong việc xác định nguyên nhân của chức năng gan bất thường của bạn.
Cách điều trị bệnh viêm gan
Các lựa chọn điều trị sẽ khác nhau tùy theo loại viêm gan bạn mắc phải và tình trạng nhiễm trùng là cấp tính hay mãn tính.
Viêm gan A
Viêm gan A là một bệnh ngắn hạn và có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng gây ra nhiều khó chịu, có thể cần nghỉ ngơi trên giường. Ngoài ra, nếu bạn bị nôn mửa hoặc tiêu chảy, bác sĩ có thể đề nghị một chế độ ăn kiêng để duy trì lượng nước và dinh dưỡng cho bạn.
Viêm gan B
Không có chương trình điều trị cụ thể cho bệnh viêm gan B cấp tính. Tuy nhiên, nếu bạn bị viêm gan B mãn tính, bạn sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc kháng vi-rút. Hình thức điều trị này có thể tốn kém, vì bạn có thể phải điều trị kéo dài trong vài tháng hoặc vài năm. Điều trị viêm gan B mãn tính cũng cần phải đánh giá và theo dõi y tế thường xuyên để xác định xem virus có đáp ứng với điều trị hay không.
Viêm gan C
Thuốc kháng vi-rút có thể điều trị cả hai dạng viêm gan C cấp tính và mãn tính. Thông thường, những người phát triển bệnh viêm gan C mãn tính sẽ sử dụng kết hợp các liệu pháp điều trị bằng thuốc kháng vi-rút. Họ cũng có thể cần kiểm tra thêm để xác định hình thức điều trị tốt nhất.
Những người phát triển thành xơ gan hoặc bệnh gan do viêm gan C mãn tính có thể cần phải ghép gan.
Viêm gan E
Hiện tại, không có liệu pháp y tế cụ thể để điều trị viêm gan E. Bởi vì sự nhiễm trùng thường cấp tính, nó thường tự khỏi. Các bác sĩ thường khuyên những người bị nhiễm trùng này nên nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, bổ sung đủ chất dinh dưỡng và tránh rượu. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai nếu bị nhiễm trùng này cần được theo dõi và chăm sóc chặt chẽ.
Phòng chống bệnh viêm gan
Hiện nay, có nhiều loại vắc-xin có thể giúp bảo vệ chống lại nhiều loại vi-rút viêm gan. Giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với các chất có chứa các vi rút này cũng có thể là một biện pháp phòng ngừa quan trọng.
Vắc-xin
Tiêm phòng viêm gan A hiện có sẵn và có thể giúp ngăn ngừa virus HAV. Vaccin viêm gan A được tiêm 2 mũi và hầu hết trẻ em bắt đầu tiêm chủng khi đủ 12 tháng tuổi. Ở người lớn, mũi thứ 2 sẽ được tiêm sau mũi đầu tiên 6-12 tháng.
Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm gan B cũng có thể ngăn ngừa bệnh viêm gan D. Hiện không có vắc xin phòng bệnh viêm gan C hoặc E.
Giảm tiếp xúc
Vi rút viêm gan có thể truyền từ người này sang người khác khi tiếp xúc cơ thể, nước và thực phẩm có chứa tác nhân lây nhiễm. Giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc có thể giúp ngăn ngừa lây nhiễm vi rút viêm gan.
Cần lưu ý, nếu bạn đang đi du lịch đến một quốc gia có tỷ lệ lưu hành bệnh viêm gan cao, bạn nên tránh:
- Nước đá
- Sò và sò sống hoặc nấu chưa chín
- Trái cây và rau sống
Các vi rút viêm gan B, C và D có thể lây truyền khi tiếp xúc với các chất dịch cơ thể có chứa các tác nhân truyền nhiễm này.
Để giảm thiểu rủi ro tiếp xúc với chất lỏng có chứa các vi rút này bằng cách:
- Không dùng chung kim tiêm
- Không dùng chung dao cạo râu
- Không sử dụng bàn chải đánh răng của người khác
- Không chạm vào vết thương hở của người khác
Một số bạn đọc thắc mắc liệu bệnh gan có lây không, theo các chuyên gia y tế giải đáp: “Viêm gan B và C là hai loại viêm gan có thể lây nhiễm qua đường tình dục. Sử dụng các phương pháp bảo vệ chẳng hạn như bao cao su khi quan hệ có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh.”
Trên đây là các thông tin về bệnh viêm gan cũng như cách điều trị và phòng tránh bệnh. Hy vọng nội dung của Docosan sẽ giúp ích cho bạn đọc trong quá trình bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
Nguồn: healthline.com