Siêu âm tuyến vú – Phương pháp tầm soát ung thư vú hiệu quả

Siêu âm tuyến vú là một xét nghiệm hình ảnh thường được dùng trong chẩn đoán các tổn thương vú. Đây là một phương pháp an toàn, độ chính xác cao và cho kết quả nhanh chóng. Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu những thông tin hữu ích về phương pháp chẩn đoán này qua bài chia sẻ dưới đây.

Siêu âm tuyến vú là gì?

Siêu âm tuyến vú là một xét nghiệm hình ảnh không xâm lấn giúp ghi nhận hình ảnh mô học bên trong tuyến vú. Phương pháp này sử dụng đầu dò sóng siêu âm trong khoảng 7.5 MHz đến 23 MHz giúp phát sóng siêu âm đi qua các cấu trúc mô và ghi nhận những âm phản xạ giúp tái tạo nên hình ảnh về cấu trúc bên trong cơ thể. 

Phương pháp này được sử dụng lần đầu tiên bởi 2 nhà khoa học Wild và Reid vào năm 1954. Mục tiêu ban đầu của siêu âm tuyến vú là để phân biệt các khối u lành tính và ác tính. Trong lần thử nghiệm đầu tiên, phương pháp này đã cho thấy độ chính xác và tin cậy cao khi Wild và Reid đã mô tả thành công các cấu trúc tiền phẫu thuật của 12 khối u ác tính và 9 khối u lành tính. 

Cùng với sự cải tiến công nghệ và kỷ nguyên kỹ thuật số, siêu âm tuyến vú đã nhanh chóng trở thành một trong những xét nghiệm không xâm lấn nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và có độ chính xác cao góp phần hỗ trợ chẩn đoán bệnh vú. 

Các hình thức siêu âm tuyến vú phổ biến hiện nay

Siêu âm vú sử dụng đầu dò cầm tay (Handheld US: HHUS) là phương pháp siêu âm phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, thực hiện HHUS cả hai bên vú sẽ mất nhiều thời gian, có tỷ lệ âm tính giả cao và phụ thuộc nhiều vào người thực hiện. Do đó, những công nghệ tiên tiến như siêu âm doppler, siêu âm quét khối vú 3D và siêu âm đàn hồi mô đã được phát triển và trở thành những công cụ hữu ích trong phát hiện tổn thương mô vú.

Trong 1 thập kỷ gần đây, siêu âm vú tự động (ABUS) ra đời với nhiều ưu điểm nổi bật. Kỹ thuật này sử dụng một đầu dò lớn hơn nhiều để ghi nhận hàng trăm hình ảnh bao phủ gần như toàn bộ vú. Cách đây hơn 5 năm, những thế hệ mới của ABUS là ABVS- siêu âm quét khối vú 3D tự động, đã được cải tiến nhiều về chất lượng hình ảnh. 

ABVS đã giúp nâng cao tỉ lệ chính xác và tính đặc hiệu của các chẩn đoán về mô vú, đặc biệt là ở những phụ nữ có mô vú dày đặc. Tháng 9/2012, FDA đã đồng ý cho sử dụng ABVS trong tầm soát ung thư vú ở những bệnh nhân có mô tuyến vú dày, tuyến vú đặc và có kết quả chụp nhũ ảnh âm tính. Hiện nay, ở Việt Nam, các cơ sở y tế vẫn chưa sử dụng phương pháp này.

Khi nào nữ giới cần siêu âm tuyến vú?

Siêu âm tuyến vú sẽ được trong những trường hợp như sau:

• Khối u có thể sờ thấy khi thăm khám lâm sàng.
• Hạch nách xuất hiện trên hình ảnh chụp X-quang tuyến vú .
• Những hình ảnh bất thường đáng ngờ được xác định trên hình ảnh chụp X-quang tuyến vú.
• Thay đổi màu sắc, hình dạng, kích thước và chức năng tuyến vú như: mô tuyến vú  to lên hoặc teo lại bất thường, da sần sùi, tiết dịch núm vú  hoặc tụt núm vú,…
• Phụ nữ dưới 40 tuổi với biểu hiện lâm sàng của một số bất thường ở vùng ngực.
• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
• Nghi ngờ túi độn ngực bị vỡ, siêu âm tuyến vú được sử dụng để phân biệt giữa vỡ trong và ngoài bao.
• Sinh thiết vú dưới hướng dẫn siêu âm.
• Theo dõi bệnh nhân hóa trị tân bổ trợ.

Mặc dù chụp nhũ ảnh vẫn là tiêu chuẩn vàng để sàng lọc ung thư vú, nhưng nó có những hạn chế nhất định về hình ảnh với trường hợp mô vú dày đặc. Do đó, siêu âm tuyến vú có thể được sử dụng kết hợp cùng chụp nhũ ảnh và chụp cộng hưởng từ MRI để sàng lọc ung thư vú ở những đối tượng có nguy cơ ung thư vú như: 

• Từng bị ung thư vú ở một bên
• Bệnh nhân béo phì, ít vận động
• Thường uống rượu và hút thuốc,
• Bệnh nhân có tiền sử gia đình có mẹ hoặc chị bị ung thư vú hoặc tiền sử gia đình mang đột biến gen di truyền BRCA 1 hoặc BRCA 2,…

Ưu điểm của siêu âm tuyến vú

Những ưu điểm của siêu âm tuyến vú có thể kể đến:

• Hầu hết quá trình quét siêu âm là không xâm lấn (không dùng kim hoặc tiêm).
• Siêu âm tuyến vú được sử dụng phổ biến rộng rãi tại hầu hết các cơ sở y tế, dễ tiến hành và ít tốn kém hơn so với hầu hết các phương pháp hình ảnh khác.
• Hình ảnh siêu âm cực kỳ an toàn và không sử dụng bức xạ.
• Quét siêu âm cho hình ảnh rõ ràng về các mô mềm không hiển thị rõ trên hình ảnh X-quang.
• Siêu âm cung cấp hình ảnh thời gian thực. Điều này làm cho nó trở thành một công cụ tốt để hướng dẫn các thủ thuật xâm lấn tối thiểu như sinh thiết bằng kim nhỏ. 
• Hình ảnh siêu âm có thể giúp phát hiện các tổn thương ở phụ nữ có mô tuyến vú dày, đặc.
• Siêu âm có thể giúp phát hiện và phân loại tổn thương vú mà không thể giải thích đầy đủ thông qua chụp nhũ ảnh đơn thuần.
• Cung cấp kết quả nhanh, người bệnh có thể nhận kết quả trong ngày.

Rủi ro và hạn chế của siêu âm tuyến vú

Bất kỳ phương pháp chẩn đoán nào cũng đều tồn tại những mặt hạn chế và rủi ro. Siêu ấm tuyến vũ cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Cụ thể:

Rủi ro 

Siêu âm tuyến vú là một phương pháp an toàn, không gây tác hại bức xạ nào cho cơ thể và chưa ghi nhận rủi ro nào xảy ra. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu gì bất thường sau siêu âm tuyến vú, bạn hãy nhanh chóng thông báo cho bác sĩ của bạn hoặc thăm khám tại cơ sở y tế gần nhất.

Hạn chế

Những hạn chế của siêu âm tuyến vú như:

• Nhiều bệnh ung thư không thể nhìn thấy trên siêu âm. Nhiều vôi hóa nhìn thấy trên nhũ ảnh không thể nhìn thấy trên siêu âm. Một số bệnh ung thư vú giai đoạn đầu chỉ xuất hiện dưới dạng vôi hóa trên chụp X-quang tuyến vú. Kết quả MRI là do ung thư không phải lúc nào cũng được nhìn thấy bằng siêu âm.
• Đối với siêu âm tuyến ú đầu dò cầm tay, kết quả siêu âm phụ thuộc nhiều và kĩ thuật người thực hiện cũng như bác sĩ đọc kết quả.
• Ở bệnh nhân béo phì, bệnh nhân ở thời kỹ mãn kinh có mô mỡ ở vú chiếm diện tích lớn, siêu âm cho kết quả kém chính xác.

Quy trình siêu âm tuyến vú

 Thông thường, quy trình siêu âm tuyến vú bao gồm các bước như sau:

• Bước 1: Bệnh nhân được yêu cầu cởi bỏ mọi đồ trang sức và quần áo từ thắt lưng trở lên.
• Bước 2: Bệnh nhân nằm lên giường khám đồng thời sẽ được yêu cầu để lộ vùng ngực và cánh tay, hai tay giơ lên đầu. Các kỹ thuật viên có thể sẽ yêu cầu thay đổi tư thế trong lúc siêu âm để ghi nhận đầy đủ các dữ liệu cần thiết.
• Bước 3: Kỹ thuật viên sẽ bôi một loại gel trong suốt  lên da trên vùng vú cần kiểm tra.
• Bước 4: Kỹ thuật viên sẽ ấn đầu dò sóng siêu âm vào da và di chuyển nó trên khu vực cần kiểm tra. Các hình ảnh về cấu trúc vú sẽ được ghi nhận trên máy tính.
• Bước 5: Sau khi kiểm tra xong, kỹ thuật viên sẽ lau sạch gel. Bệnh nhân ra ngoài ngồi chờ kết quả.

Siêu âm tuyến vú thường được thực hiện nhanh chóng trong vòng 30 phút. Các kỹ thuật viên sẽ phân tích hình ảnh ghi nhận được và trả kết quả cho bệnh nhân trong ngày.

Lưu ý đối với bệnh nhân cần thực hiện siêu âm tuyến vú:

• Bệnh nhân nên lựa chọn trang phục phù hợp để dễ dàng cởi ra khi siêu âm. 
• Bệnh nhân không nên bôi các kem dưỡng ẩm, phấn hoặc mỹ phẩm vào vùng ngực cần kiểm tra.
• Bệnh nhân không cần nhịn ăn uống trước khi thử nghiệm.
• Gel dùng trong siêu âm là loại gel an toàn, không gây hại cho da lẫn ố màu quần áo. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể sẽ có cảm giác kích ứng khó chịu với loại gel này. Do đó, hãy yêu cầu kỹ thuật viên lau sạch tất cả phần gel trên vùng da của bệnh nhân.
• Nếu có bất kỳ trở ngại gì khi thực hiện phương pháp này, hãy nhanh chóng thông báo cho kỹ thuật viên cũng như bác sĩ chỉ định để ngừng hoặc có biện pháp xử lý phù hợp.

Đánh giá kết quả siêu âm tuyến vú

Kết quả siêu âm tuyến vú được các bác sĩ đánh giá dựa theo một hệ thống tiêu chuẩn để mô tả các phát hiện và kết quả nhũ ảnh (siêu âm tuyến vú, chụp X-quang tuyến vú, chụp cộng hưởng từ MRI) được gọi là hệ thống phân loại BIRADS. Hệ thống này được sử dụng nhằm hỗ trợ chẩn đoán, tiên lượng nguy cơ ác tính để có hướng xử lý phù hợp. BIRADS được phân thành 6 cấp độ:

Cấp độ 0: Chưa đầy đủ

Cần đánh giá hình ảnh bổ sung và/hoặc so sánh với các lần chụp quang tuyến vú trước đó (hoặc các xét nghiệm hình ảnh khác).

Điều này có nghĩa là bác sĩ X-quang có thể đã nhìn thấy một điểm bất thường có thể xảy ra, nhưng nó không rõ ràng và bạn sẽ cần thêm các xét nghiệm khác, chẳng hạn như chụp quang tuyến vú khác bằng cách sử dụng lực nén tại chỗ (áp lực nén lên một khu vực nhỏ hơn khi chụp quang tuyến vú), chế độ xem phóng đại, đặc biệt quan điểm chụp quang tuyến vú và/hoặc siêu âm .

Điều này cũng có thể gợi ý rằng bác sĩ X-quang muốn so sánh hình chụp quang tuyến vú mới của bạn với hình chụp cũ hơn để xem liệu có những thay đổi trong khu vực này theo thời gian hay không. 

Cấp độ 1: Âm tính

Đây là kết quả xét nghiệm bình thường. Vú của bệnh nhân trông giống nhau (đối xứng) không có khối u, cấu trúc bất thường hoặc vôi hóa đáng ngờ. Trong trường hợp này, âm tính có nghĩa là không có gì mới hoặc bất thường được tìm thấy.

Cấp độ 2: Phát hiện u lành tính

Đây cũng là kết quả xét nghiệm âm tính (không có dấu hiệu ung thư), như vôi hóa lành tính, khối u lành hoặc hạch bạch huyết ở vú. Những thay đổi trên vú trước đó như sẹo do sinh thiết được ghi nhận để giúp những bác sĩ khác khi xem hình chụp nhũ ảnh sẽ không hiểu sai kết quả lành tính trở thành sang thương đáng nghi ngờ.

Các đặc điểm hình thái phổ biến nhất liên quan đến phát hiện siêu âm lành tính là: 

• Các lề mịn và được bao quanh tốt
• Tăng âm, đồng âm hoặc giảm âm nhẹ so với nhu mô tuyến vú bình thường
• Có vỏ mỏng
• Hình elip, đường kính lớn nhất nằm ngang
• Tiểu thùy lớn, có ít hơn 3 tiểu thuỳ liền kề
• Tăng cường âm về sau

Một số bệnh có thể gây ra khối u lành tính ở vú, bao gồm:

• Bệnh xơ nang tuyến vú, trong đó những thay đổi nội tiết tố làm cho vú trở nên sần sùi và mềm gây các thay đổi sợi bọc tuyến vú trên siêu âm. Đây là loại bệnh thường xuất hiện ở phụ nữ độ tuổi hành kinh, khoảng 30 – 50 tuổi. Khi mãn kinh, nếu bệnh nhân có sử dụng các loại thuốc nội tiết tố như estrogen hay progesterone, thì vẫn có nguy cơ xuất hiện thay đổi sợi bọc tuyến vú trên siêu âm.
• U xơ tuyến vú là một khối u lành tính của mô vú.
• U nhú trong ống dẫn sữa là một khối u lành tính của ống dẫn sữa.
• Hoại tử mỡ mô vú là một khối mô bị hư hỏng hoặc chết ở vú

Các đặc điểm hình thái phổ biến nhất liên quan đến các mô ác tính là:

• Khối giảm âm, đôi khi, xuất hiện tăng âm
• Bờ lề có gai
• Đường viền không xác định, biến dạng kiến ​​trúc của mô mềm xung quanh
• Bóng cản âm phía sau
• Khối mô có chiều cao lớn hơn chiều rộng
• Hiện diện vi vôi hóa

Cấp độ 3: Phát hiện khối u có thể lành tính 

Đề xuất theo dõi trong một khung thời gian ngắn. Kết quả khối u trong danh mục này có khả năng bị ung thư rất thấp (không quá 2%). Hầu như khối u này sẽ không thay đổi theo thời gian. Nhưng vì không được chứng minh hoàn toàn lành tính, nên bệnh nhân nên cẩn thận hơn và xem liệu vùng khối u nghi ngờ có thay đổi theo thời gian hay không. 

Các bác sĩ sẽ khuyến cáo bệnh nhân cần theo dõi bằng chụp nhũ ảnh lặp lại sau 6 đến 12 tháng và thường xuyên sau đó cho đến khi kết quả ổn định (thường ít nhất là 2 năm). Phân loại này giúp bệnh nhân tránh phải thực hiện sinh thiết mà vẫn có thể phát hiện ung thư từ sớm để ngăn ngừa.

Cấp độ 4: Phát hiện khối u đáng ngờ

 Khuyến cáo có thể cần sinh thiết. Những khối u phát hiện được phân loại trong danh mục này có thể có nhiều mức độ nghi ngờ. Vì lý do này, phân loại này thường được chia thêm:

• 4A: Phát hiện khối u có khả năng mắc ung thư thấp (hơn 2% nhưng không quá 10%)
• 4B: Phát hiện khối u có khả năng mắc ung thư vừa phải (hơn 10% nhưng không quá 50%)
• 4C: Phát hiện khối u có khả năng mắc ung thư cao (hơn 50% nhưng dưới 95%), nhưng không cao bằng phân loại 5.

Cấp độ 5: Khối u gợi ý bệnh ác tính

Cần có liệu pháp trị liệu thích hợp. Kết quả khối u trông giống như ung thư và có khả năng cao (ít nhất 95%) là ung thư. Trường hợp này cần thực hiện sinh thiết.

Cấp độ 6: Khối u ác tính đã được xác minh bằng sinh thiết

Cần có liệu pháp trị liệu thích hợp. Phân loại này áp dụng trong việc theo dõi đáp ứng trị liệu của bệnh nhân ung thư đã được kết luận bằng sinh thiết với phương pháp trị liệu đang tiến hành.

Siêu âm tuyến vú ở đâu? – Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare

Siêu âm tuyến vú có thể thực hiện ở hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh. Với yêu cầu dụng cụ đơn giản, kết quả trực quan, siêu âm tuyến vú là một loại xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh phổ biến và chi phí thấp. Nếu vẫn chưa có câu trả lời cho thắc mắc siêu ấm tuyến vú ở đâu thì Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare là gợi ý dành cho bạn.

Dịch vụ siêu âm tuyến vú của Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare được triển khai từ những ngày đầu thành lập phòng khám. Bởi vì phòng khám nhận biết được đây là một phần quan trọng trong tầm soát sức khỏe của phụ nữ. Trực tiếp thăm khám và tiếp nhận bệnh nhân siêu âm vú là đội ngũ bác sĩ của chuyên khoa Sản Phụ khoa. Đang công tác là làm việc tại đây là các tên tuổi sau:

• Bác sĩ Trần Thị Thu Thủy
• Bác sĩ Nguyễn Thị Hiền
• Bác sĩ CKI Đặng Phương Thảo

Đây đều là những chuyên gia đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Sản Phụ khoa nói chung và siêu âm tuyến vú nói riêng. Với sự am hiểu sâu rộng về cơ cấu và chức năng của tuyến vú, họ có khả năng chẩn đoán các vấn đề liên quan đến sức khỏe vú một cách chính xác và kịp thời. Dựa vào kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận cùng với những lời khuyên chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Hỗ trợ các bác sĩ trong công tác tiếp nhận bệnh nhân, chuẩn bị hồ sơ, trang thiết bị y tế là đội ngũ nhân viên có tác phong chuyên nghiệp, nắm rõ quy trình chuẩn. Họ được thường xuyên kiểm tra định kỳ, đào tạo chuyên môn để phục vụ bệnh nhân một cách tốt nhất.

Song, không thể không kể đến trang thiết bị y tế, hệ thống máy móc phục vụ công tác chẩn đoán bệnh ở vú. Hiện nay, phòng khám sử dụng các thiết bị siêu âm tiên tiến, cho phép hình ảnh tuyến vú được phân tích chi tiết và rõ ràng. Điều này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn, từ việc phát hiện các khối u đến nhận biết các biểu hiện bất thường khác.

Quá trình siêu âm tuyến vú tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare không gây đau đớn hay phiền hà cho bệnh nhân. Đây là một quá trình an toàn và nhanh chóng, giúp bạn kiểm tra sức khỏe vú một cách thường xuyên và định kỳ. Nếu phát hiện bất thường hoặc cần điều trị, đội ngũ Sản Phụ khoa tại Golden Healthcare sẽ hỗ trợ bạn với các phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Bạn sẽ được tư vấn và hướng dẫn cụ thể về các bước tiếp theo.

Để duy trì sức khỏe tốt và phát hiện sớm bất kỳ vấn đề nào, phòng khám Golden Healthcare còn khuyến nghị tầm soát sức khỏe định kỳ bằng siêu âm tuyến vú. Điều này đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ có tiền sử gia đình về ung thư vú hoặc ở độ tuổi tiềm năng.

Với các dịch vụ siêu âm tuyến vú chất lượng từ chuyên khoa Sản Phụ khoa tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Golden Healthcare, bạn có thể tự tin trong việc chăm sóc sức khỏe vú của mình và tạo điều kiện tốt nhất cho việc phát hiện sớm và điều trị bệnh ung thư vú.

---

Câu hỏi thường gặp

---

Thông qua bài viết này, hi vọng bạn đã có thể hiểu được sơ lược về siêu âm tuyến vú, kết quả siêu âm cũng như những trường hợp cần siêu âm tuyến vú.