Trí nhớ kém – 7 cách khắc phục hiệu quả có thể bạn bất ngờ   

Ngày nay, chúng ta đang đối mặt với một tình trạng ngày càng phổ biến và trẻ hóa về độ tuổi của tình trạng trí nhớ kém. Điều này cho thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến vấn đề này ở người trẻ tuổi và các biện pháp khắc phục tình trạng trí nhớ kém hay quên như thế nào. Hãy đọc ngay bài viết dưới đây của Doctor có sẵn. 

Trí nhớ kém là như thế nào? 

Trí nhớ kém, còn được gọi là chứng hay quên, là tình trạng giảm sút chức năng ghi nhớ của não bộ hoặc quá trình vận chuyển thông tin về vỏ não bị trễ hoặc chậm. Người bị trí nhớ kém hay quên thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin, hình thành ký ức mới hoặc tái hiện lại các sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Tình trạng này có thể dần làm suy giảm trí nhớ và khả năng tư duy theo thời gian, và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer hoặc sa sút trí tuệ sau này. 

Trí nhớ kém ảnh hưởng đến khoảng 15% trẻ em và thường được phát hiện thông  qua các triệu chứng như hành vi thiếu chú ý, khó tập trung và khó hoàn thành các hoạt động hàng ngày yêu cầu sự tập trung. Trẻ có trí nhớ kém vẫn tham gia các hoạt động ngoại khóa và kiểm soát cảm xúc như bình thường, nhưng thường thấy họ dè dặt trong các tình huống lớn.

Hơn 80% trẻ em có trí nhớ làm việc kém gặp khó khăn trong việc đọc và làm toán, và thường bị đánh giá là có khả năng học tập kém hơn. Ngoài việc ảnh hưởng đến việc học, trẻ em có trí nhớ kém còn gặp các vấn đề nhận thức khác, dẫn đến chỉ số IQ thấp và thiếu hụt trong các chức năng khác như giám sát, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề và duy trì sự chú ý.

Triệu chứng trí nhớ kém ở người trẻ tuổi và đối tượng khác

Suy giảm trí nhớ ở người trẻ tuổi thể hiện qua các triệu chứng phổ biến như sau:

• Kém tập trung và lơ đãng trong công việc và học tập: Người trẻ có xu hướng thiếu sự tập trung và dễ bị lơ là khi thực hiện các hoạt động hằng ngày hoặc khi tham gia vào quá trình học tập.
• Quên mọi thứ và khó ghi nhớ thông tin mới: Người trẻ có thể dễ dàng quên các thông tin cơ bản và khó thể ghi nhớ những kiến thức mới mà họ đã học.
• Giảm khả năng tư duy, nhìn nhận và đánh giá sự việc: Trí nhớ kém ảnh hưởng đến khả năng tư duy của người trẻ, làm cho họ khó có cái nhìn tổng quan và đánh giá đúng đắn về các tình huống và vấn đề.
• Rối loạn hành vi như nhắc đi nhắc lại một câu nói hoặc diễn đạt vòng vo do quên từ: Người trẻ có thể lặp đi lặp lại các câu nói hoặc có những thay đổi không liên quan trong diễn đạt do không thể nhớ từ ngữ chính xác.
• Khó khăn trong việc nhận thức thời gian, địa điểm và vị trí của bản thân: Trí nhớ kém có thể làm cho người trẻ gặp khó khăn trong việc nhận biết thời gian, địa điểm và vị trí mình đang ở.
• Tâm lý và cảm xúc thay đổi bất thường: Trí nhớ kém có thể gây ra sự biến đổi về tâm lý và cảm xúc, như dễ nổi cáu, cảm thấy phiền muộn, thờ ơ và không ổn định về cảm xúc.

Để giải quyết tình trạng trí nhớ kém hay quên, cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra và thực hiện các biện pháp hỗ trợ phù hợp như thay đổi lối sống lành mạnh, giảm stress, tập luyện thể dục đều đặn và hỗ trợ giáo dục đặc biệt nếu cần thiết. Nếu tình trạng tiếp tục kéo dài và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người trẻ, nên tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế chuyên nghiệp.

Nguyên nhân khiến trí nhớ kém

Tại sao trí nhớ kém? Có nhiều nguyên nhân gây trẻ trí nhớ kém. Một số nguyên nhân liên quan đến lối sống và có thể được kiểm soát bằng các biện pháp đơn giản:

• Thiếu ngủ: Thiếu ngủ và ngủ không đủ giấc có thể là nguyên nhân gây trí nhớ kém phổ biến nhất. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến quá trình củng cố trí nhớ và lưu trữ thông tin ký ức trong não, làm cho thông tin bị ngưng trệ và dẫn đến hiện tượng quên. Khi thiếu ngủ kéo dài, người trẻ dễ mất tập trung, cảm thấy mệt mỏi và khó khăn trong việc ghi nhớ.
• Làm việc quá sức: Đối mặt với quá nhiều công việc cùng một lúc có thể làm não bộ quá tải, dẫn đến trí nhớ kém. Chúng ta nên tập trung vào từng việc một và ghi chép công việc cần làm để thực hiện tuần tự.
• Căng thẳng và trầm cảm: Cảm giác căng thẳng và lo lắng thường tăng thêm khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin mới và khơi gợi các ký ức cũ. Bệnh trầm cảm cũng có thể làm giảm khả năng tập trung và ghi nhớ của người trẻ.
• Lạm dụng rượu và bia: Uống quá nhiều rượu và bia có thể ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ ngắn hạn, ngay cả sau khi tác dụng của chất kích thích đã ngưng.
• Dinh dưỡng không đầy đủ: Để não hoạt động tốt, cần cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Thiếu máu, thiếu sắt hoặc vitamin B12 có thể gây ra các triệu chứng như mất tập trung, mệt mỏi và dễ dẫn đến trí nhớ kém hay quên.
• Vấn đề sức khỏe khác: Một số vấn đề sức khỏe như suy giảm tuần hoàn máu não, rối loạn tuyến giáp hoặc các bệnh liên quan đến não bộ cũng có thể gây trẻ trí nhớ kém.

Cần lưu ý rằng, nếu trí nhớ kém ở người trẻ không được cải thiện và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, nên đi thăm khám tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế để tìm nguyên nhân cụ thể của tại sao trí nhớ kém và thực hiện điều trị phù hợp.

Điều trị trí nhớ kém 

Ăn ít đường 

Ăn quá nhiều đường bổ sung có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và các bệnh mãn tính, bao gồm cả suy giảm nhận thức. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều đường có thể dẫn đến trẻ trí nhớ kém và giảm thể tích não, đặc biệt là ở vùng não lưu trữ trí nhớ ngắn hạn.

Ví dụ, một nghiên cứu trên hơn 4.000 người đã chỉ ra rằng những người uống nhiều đồ uống có đường, như soda, có tổng khối lượng não thấp hơn và trí nhớ trung bình kém hơn so với những người tiêu thụ ít đường.

Việc tiêu thụ quá nhiều đường dẫn đến mức đường trong máu tăng cao, gây hại đến hệ thống mạch máu, não và các tế bào thần kinh. Đồng thời, nó có thể gây tăng cân quá mức và các vấn đề về chuyển hóa, như bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và bệnh mỡ máu cao, điều này cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động não bộ.

Do đó, để duy trì sức khỏe não và trí nhớ tốt, cần hạn chế tiêu thụ đường bổ sung và tập trung vào một chế độ ăn cân bằng và lành mạnh, bao gồm nhiều rau, trái cây, thực phẩm giàu omega-3 và chất chống oxy hóa. Đồng thời, việc duy trì một lối sống vận động và kiểm soát cân nặng cũng đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe não và trí nhớ.

Bổ sung dầu cá 

Dầu cá là nguồn giàu axit béo omega-3, bao gồm axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA). Những chất béo này có vai trò quan trọng trong sự phát triển và duy trì sức khỏe tổng thể.

EPA và DHA được chứng minh là có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim: EPA và DHA có tác động tích cực đến hệ tim mạch, giúp giảm huyết áp, giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL), giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Giảm viêm: EPA và DHA có tác dụng chống viêm, giúp giảm triệu chứng viêm và bảo vệ cơ quan khỏi tổn thương viêm.
• Giảm căng thẳng và lo lắng: Omega-3 có tác dụng làm giảm căng thẳng và lo lắng, giúp cải thiện tâm trạng và tăng cường cảm giác thư giãn.
• Chậm quá trình suy giảm tinh thần: Nghiên cứu cho thấy omega-3 có thể giúp bảo vệ não và giảm tình trạng suy giảm tinh thần liên quan đến tuổi tác.
• Cải thiện trí nhớ kém: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ cá và bổ sung dầu cá giàu DHA và EPA có thể cải thiện trí nhớ, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Đánh giá của 28 nghiên cứu năm 2015 cho thấy rằng khi người lớn có triệu chứng mất trí nhớ nhẹ sử dụng các chất bổ sung giàu DHA và EPA, như dầu cá, họ đã cải thiện được trí nhớ từng đợt.

Thiền 

Thực hành thiền có tác động tích cực đến sức khỏe và cải thiện trí nhớ theo nhiều cách khác nhau. Khi thực hành thiền, có những lợi ích sau:

• Thư giãn và nhẹ nhàng: Thiền giúp giải tỏa căng thẳng và lo lắng, đem lại cảm giác thư giãn và tĩnh tâm.
• Giảm căng thẳng: Thiền đã được chứng minh là giúp giảm căng thẳng và giảm đau trong cơ thể.
• Hạ huyết áp: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiền có thể giúp hạ huyết áp và cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Cải thiện trí nhớ: Thiền đã được chứng minh là làm tăng chất xám trong não, chất xám chứa tế bào thần kinh và đóng vai trò quan trọng trong quá trình ghi nhớ và nhận thức. Thực hành thiền và các kỹ thuật thư giãn đã được chứng minh là giúp cải thiện trí nhớ kém ở mọi lứa tuổi, từ người trẻ đến người lớn tuổi.

Trò chơi trí tuệ 

Tăng cường trí nhớ bằng cách chơi các trò chơi trí tuệ là một phương pháp thú vị và hiệu quả. Những trò chơi như ô chữ, nhớ từ, Tetris và các ứng dụng rèn luyện trí nhớ trên thiết bị di động đều giúp cải thiện trí nhớ kém.

Nghiên cứu với 42 người trưởng thành bị suy giảm nhận thức nhẹ đã chỉ ra rằng chơi các trò chơi trí tuệ trong ứng dụng rèn luyện trí não trong 8 giờ trong 4 tuần đã cải thiện hiệu suất trong các bài kiểm tra trí nhớ.

Điều đáng chú ý là, các trò chơi rèn luyện trí não cũng giúp giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ ở người lớn tuổi. Việc thường xuyên tham gia vào những hoạt động này có thể giúp duy trì và cải thiện trí nhớ kém theo thời gian.

Hạn chế hàm lượng Carbohydrate 

Tiêu thụ một lượng lớn carbohydrate tinh chế, như bánh ngọt, ngũ cốc, bánh quy, gạo trắng và bánh mì trắng, có thể không tốt cho trí não. 

Những thực phẩm này có chỉ số đường huyết cao, tức là cơ thể tiêu hóa các carbohydrate này một cách nhanh chóng, dẫn đến tăng đột biến lượng đường trong máu. 

Một nghiên cứu với 317 trẻ em Hàn Quốc khỏe mạnh cho thấy rằng những trẻ tiêu thụ nhiều carbohydrates chế biến, như gạo trắng, mì và thức ăn nhanh, có khả năng nhận thức kém bao gồm trí nhớ kém hơn.

Tập thể dục 

Tập thể dục đóng vai trò quan trọng đối với cả sức khỏe thể chất và tinh thần tổng thể.

Nghiên cứu đã chứng minh rằng tập thể dục có lợi cho não và có thể giúp cải thiện trí nhớ ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn tuổi. Một nghiên cứu trên 144 người từ 19 đến 93 tuổi cho thấy rằng chỉ cần 15 phút tập thể dục vừa phải trên một chiếc xe đạp cố định đã giúp cải thiện hiệu suất nhận thức, bao gồm cả trí nhớ, ở mọi lứa tuổi.

Các nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng tập thể dục có thể kích thích tiết các protein bảo vệ thần kinh và cải thiện sự tăng trưởng và phát triển của tế bào thần kinh, dẫn đến cải thiện trí nhớ kém.

Tập thể dục thường xuyên ở tuổi trung niên cũng có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ sau này trong cuộc sống. 

Thực phẩm chống viêm 

Để cải thiện trí nhớ kém, việc tiêu thụ một chế độ ăn giàu thực phẩm chống viêm có thể rất hữu ích.

Chất chống oxy hóa có khả năng giảm viêm trong cơ thể bằng cách làm giảm stress oxy hóa do các gốc tự do gây ra. Nguồn cung cấp chất chống oxy hóa có nhiều ở trái cây, rau và trà.

Một đánh giá gần đây của 9 nghiên cứu với hơn 31.000 người đã chỉ ra rằng những người ăn nhiều trái cây và rau quả có nguy cơ suy giảm nhận thức và chứng trí nhớ kém thấp hơn so với những người tiêu thụ ít các loại thực phẩm bổ dưỡng này.

Đặc biệt các loại quả mọng, bởi chúng giàu chất chống oxy hóa như flavonoid và anthocyanin. 

Chữa trị trí nhớ kém ở đâu?

Để chữa trị trẻ trí nhớ kém, cần tìm đến các chuyên gia y tế để được đánh giá và điều trị chính xác. Dưới đây là một số chuyên gia và cơ sở y tế mà bạn có thể tìm đến:

• Chuyên gia tâm lý: Nếu vấn đề trí nhớ không liên quan đến các vấn đề sức khỏe vật lý, có thể tới chuyên gia tâm lý nếu trẻ bị trí nhớ kém. Từ đó sẽ giúp đánh giá và xác định các yếu tố tâm lý có thể ảnh hưởng đến trí nhớ kém và đề xuất các phương pháp điều trị hoặc hỗ trợ phù hợp.
• Chuyên gia thần kinh học: Nếu có nghi ngờ về các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh, như bệnh Alzheimer hay các vấn đề thần kinh khác, cần tới chuyên gia thần kinh. Bác sĩ có thể thực hiện các kiểm tra chuyên sâu và đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp.
• Chuyên gia dinh dưỡng: Thực phẩm và dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và hoạt động của não. Nếu có nghi ngờ rằng chế độ ăn uống của mình đang ảnh hưởng đến trí nhớ, có thể cần tới chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý.

Ngoài ra, cần nhớ rằng việc chữa trị trí nhớ kém phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra vấn đề và tình trạng sức khỏe tổng thể của bạn. Hãy luôn tìm đến các chuyên gia có kinh nghiệm để được đánh giá và điều trị một cách chính xác và hiệu quả.

---

Câu hỏi thường gặp 

---

Trí nhớ kém ở người trẻ có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe và hoạt động của não bộ. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp khắc phục tình trạng này một cách hiệu quả. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo về suy giảm trí nhớ, người trẻ cần thực hiện kiểm tra não bộ để đạt đến chẩn đoán chính xác nhất.