Trẻ sơ sinh bị vàng mắt, vàng da sau sinh là những triệu chứng điển hình của bệnh vàng da. Vậy vàng da, vàng mắt có nguy hiểm? Trẻ mắc căn bệnh này cần được chăm sóc và điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây của Docosan nhé!
Tóm tắt nội dung
Tại sao trẻ sơ sinh bị vàng mắt?
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng là tình trạng lòng trắng mắt bị chuyển sang màu vàng. Đây là dấu hiệu của hội chứng vàng da trẻ sơ sinh, một trong những bệnh thường gặp ở trẻ.
Trẻ sơ sinh bị vàng mắt, vàng da là do nồng độ bilirubin, một loại sắc tố màu vàng, tăng cao trong cơ thể. Bilirubin là sản phẩm của quá trình phân hủy hồng cầu và sẽ được đào thải qua gan ruột. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, các cơ quan trong cơ thể vẫn chưa phát triển hoàn thiện trong đó có gan.
Do vậy, lúc này gan của trẻ vẫn chưa thể xử lý toàn bộ lượng bilirubin tạo ra, khiến bilirubin tồn đọng trong cơ thể dẫn đến hội chứng vàng da.
Có 2 loại vàng da phổ biến ở trẻ sơ sinh:
- Vàng da sinh lý: Đây là loại phổ biến nhất, chiếm 75% các trường hợp vàng da. Vàng da sinh lý là do gan của trẻ chưa hoàn thiện về cấu trúc và chức năng nên chưa thể đào thải toàn bộ bilirubin tạo ra. Vàng da sinh lý thường xảy ra trong vài ngày và tự khỏi sau vài tuần khi quá trình phân hủy hồng cầu chậm lại và chức năng gan được hoàn thiện.
- Vàng da bệnh lý: Xuất hiện trong 24 giờ đầu sau khi sinh. Bệnh có thể xuất hiện sớm hơn hoặc muộn hơn vàng da sinh lý và trẻ bị vàng da do có một bệnh lý nào đó ảnh hưởng đến khả năng xử lý bilirubin tại gan. Tình trạng này có thể kéo dài hoặc diễn tiến nghiêm trọng hơn.
Nguyên nhân gây mắt trẻ sơ sinh bị vàng
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngoài ra tình trạng sức khỏe của mẹ bầu cũng là một tác nhân ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Tại phần này, bài viết sẽ cung cấp thông tin về nguyên nhân gây vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.
- Vàng da sinh lý:
- Gan chưa hoàn thiện: Gan đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý bilirubin sản sinh từ hồng cầu. Thế nhưng, chức năng gan của trẻ vừa mới sinh vẫn chưa phát triển hoàn thiện khiến lượng bilirubin được gan xử lý sẽ ít hơn lượng bilirubin được tạo ra.
- Tốc độ phân hủy hồng cầu cao: Ở trẻ sơ sinh, máu sẽ được tạo ra và đổi mới liên tục. Do vậy, số lượng hồng cầu bị phân hủy thường rất nhiều và tốc độ phân hủy cũng rất nhanh khiến nồng độ bilirubin trong máu tăng cao.
- Vàng da bệnh lý:
- Không tương thích nhóm máu: Sự không tương thích về các yếu tố RH và ABO trong nhóm máu của mẹ và bé sẽ kích hoạt kháng thể trong mẹ hoạt động khi tiếp xúc với máu của bé. Các kháng thể này sẽ phá hủy hồng cầu của trẻ, làm tăng bilirubin đột ngột.
- Nhiễm trùng: Trẻ bị nhiễm trùng huyết, nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus như viêm gan B, C, HSV, CMV sẽ bị suy giảm hệ miễn dịch, các tác nhân gây bệnh dễ tác động đến gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa bilirubin.
- Các vấn đề về gan: Trẻ bị hẹp đường mật, tắc mật, hẹp môn vị, rối loạn chức năng gan.
- Tình trạng di truyền: Trẻ bị thiếu hụt enzyme bẩm sinh, đặc biệt là men G6PD sẽ dễ bị tán huyết (hồng cầu bị phá vỡ) dẫn đến tăng bilirubin gây vàng da, vàng mắt.
- Bầm tím khi sinh: Hồng cầu tại các vùng bầm tím dễ bị phá vỡ, làm tăng sản sinh bilirubin.
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng có sao không?
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng có thể tự khỏi sau vài tuần, đối với trẻ mắc vàng da sinh lý. Tuy nhiên đối với vàng da bệnh lý nếu trẻ không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng lên não bộ, thần kinh như vàng da nhân não, nhiễm độc thần kinh hoặc nặng hơn là bại não.
Khi nào trẻ sơ sinh bị vàng mắt nên đi khám bác sĩ?
Sự chăm sóc, theo dõi của quý phụ huynh đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và điều trị vàng mắt. Thông thường, các bệnh viện đều kiểm tra tình trạng vàng da, vàng mắt ở trẻ sơ sinh trong vòng 3 ngày trước khi cho mẹ và bé xuất viện. Nếu được xuất viện sớm hơn 72 giờ sau sinh, ba mẹ nên đặt lịch tái khám với bác sĩ sản khoa càng sớm càng tốt để kiểm tra sức khỏe của con.
Sau khi xuất viện, ba mẹ hãy liên hệ ngay với bác sĩ khi thấy con có tình trạng vàng da, mức độ vàng da, vàng mắt nghiêm trọng, bỏ bú sữa. Chăm sóc y tế tại giai đoạn này là yếu tố then chốt quyết định sức khỏe của trẻ, tránh để lại hậu quả không đáng có trong tương lai.
Điều trị bệnh mắt trẻ sơ sinh bị vàng
Tùy theo mức độ nặng và nguyên nhân gây bệnh mắt trẻ sơ sinh bị vàng mà bác sĩ sẽ quyết định có nên điều trị hay không và phương pháp điều trị thích hợp. Hiện nay, có nhiều liệu pháp chữa vàng da, vàng mắt theo từng tác nhân bao gồm:
- Cho trẻ bú sữa mẹ thường xuyên: Cho trẻ bú sữa mẹ hoặc uống sữa công thức thường xuyên sẽ giúp trẻ đi ngoài nhiều hơn, hỗ trợ đào thải bilirubin qua phân.
- Liệu pháp quang học (liệu pháp ánh sáng): Đây là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả cao, ứng dụng ánh sáng để phân hủy bilirubin trong cơ thể bé. Trong liệu pháp quang trị liệu, bé sẽ được để dưới ánh sáng quang phổ màu xanh lam và chỉ được mặc tã cùng kính bảo hộ đặc biệt.
- Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IVIg): phương pháp điều trị này được sử dụng trong trường hợp vàng da do không tương thích nhóm máu giữa mẹ và con. IVIg có tác dụng làm giảm tác động của các kháng thể từ mẹ lên hồng cầu của trẻ, từ đó giúp làm chậm quá trình phá hủy hồng cầu và hạn chế sự gia tăng bilirubin.
- Truyền máu thay thế: Thủ thuật này hiếm gặp hơn, thường được sử dụng trong những trường hợp vàng da nghiêm trọng. Khi này máu của bé sẽ được thay thế bằng máu của người hiến tặng, giúp tăng số lượng tế bào hồng cầu và giảm nồng độ bilirubin.
Trong quá trình theo dõi sức khỏe của trẻ, đặc biệt với những trường hợp mắt trẻ sơ sinh bị vàng kéo dài do vàng da kèm theo dấu hiệu bất thường, phụ huynh có thể đưa trẻ đến Hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn để được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tận tình, giàu kinh nghiệm. Với hơn nhiều năm hoạt động, điều trị thành công nhiều ca bệnh và hệ thống trang thiết bị hiện đại, Mắt Sài Gòn là địa chỉ tin cậy trong chăm sóc và điều trị các bệnh lý về mắt cho cả người lớn và trẻ em trên toàn quốc.
Phòng ngừa bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh
Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là tình trạng thường gặp, không thể tránh nhưng cũng có thể tự khỏi nhanh. Tuy nhiên, để tránh trẻ mắc phải vàng da, giảm nguy cơ biến chứng, ba mẹ vẫn có thể chủ động phòng ngừa bằng một số biện pháp:
- Cho trẻ bú thường xuyên: Đối với trẻ sơ sinh, sữa mẹ và sữa công thức đều đem lại hàm lượng dinh dưỡng rất lớn. Vì vậy, hãy cho trẻ bú sữa thường xuyên để tăng khả năng thải trừ bilirubin, tăng cân và giảm nguy cơ bị vàng da.
- Phát hiện sớm: Trong thời gian thai kỳ, mẹ bầu cần đi khám sức khỏe thai sản định kỳ. Bác sĩ có thể chỉ định làm một số xét nghiệm kiểm tra để điều trị dự phòng cho cả mẹ và bé nếu cần.
- Chăm sóc trước khi sinh: Mẹ được chăm sóc, theo dõi sức khỏe trong suốt thời gian thai kỳ sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh, tránh vàng da, vàng mắt. Trước khi sinh, người mẹ cần xét nghiệm nhóm máu để loại trừ khả năng mẹ mang nhóm máu RH (-). Nếu mẹ bầu mang nhóm máu này thì cần được tiêm immunoglobulin tĩnh mạch.
Một số câu hỏi liên quan
Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt thì có nước tiểu màu gì?
Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt sẽ có nước tiểu màu vàng sẫm. Khi bạn cho trẻ bú, nước tiểu sẽ trong trở lại. Để đảm bảo vệ sinh, bạn hãy thay tã cho trẻ ít nhất 6 lần một ngày.
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng bao lâu thì khỏi
Vàng da thường xuất hiện khoảng 2 ngày sau sinh và tự khỏi trẻ được 2 tuần tuổi. Ở trẻ sinh non, có thể mất từ 5 đến 7 ngày mới xuất hiện tình trạng vàng da và vàng mắt, tình trạng này thường kéo dài khoảng 3 tuần. Đối với trẻ chỉ bú sữa mẹ, vàng da có thể kéo dài vài tháng.
Xem thêm:
- Nhãn áp là gì? Tăng nhãn áp là gì và cách phòng ngừa hiệu quả
- Kính cận là thấu kính gì? Chọn kính cận phù hợp để bảo vệ mắt
- Tăng nhãn áp: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
Mắt trẻ sơ sinh bị vàng tuy có thể tự khỏi nhưng vẫn cần được theo dõi, chăm sóc đúng cách. Hãy cùng Docosan chia sẻ bài viết đến người thân, bạn bè để cùng hiểu hơn về hội chứng trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt và những bệnh thường gặp khác ở trẻ sơ sinh.
Tài liệu tham khảo:
1. Newborn jaundice
- Link tham khảo: https://www.nhs.uk/conditions/jaundice-newborn/
- Ngày tham khảo: 14/04/2025
2. Understanding Newborn Jaundice
- Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/newborn-jaundice
- Ngày tham khảo: 14/04/2025
