Ung thư vòm họng là một bệnh lý ác tính xảy ra ở vùng hầu họng, nếu không được phát hiện và điều trị sớm rất dễ diễn tiến nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng bệnh nhân. Vậy những biểu hiện ung thư vòm họng là gì? Dấu hiệu ung thư vòm họng sớm như thế nào? Hãy cùng Docosan tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Tóm tắt nội dung
Tổng quan
Ung thư vòm họng là một khối u hiếm gặp phát sinh từ biểu mô của vòm họng. Nó chiếm khoảng 1% tất cả các khối u ác tính ở trẻ em. Trong khi hầu hết các trường hợp ung thư vòm họng ở người lớn đều là ung thư biểu mô, thì ung thư biểu mô vòm họng ở trẻ em chỉ chiếm 35-50% các trường hợp ác tính. Ở trẻ em, các khối u ác tính ở mũi họng bổ sung bao gồm u cơ vân hoặc u lympho.
Nguyên nhân
Việc phát hiện kháng nguyên hạt nhân của virus Epstein-Barr (EBV) và DNA của virus trong ung thư biểu mô vòm họng cho thấy EBV có thể lây nhiễm các tế bào biểu mô và có liên quan đến sự biến đổi ác tính của chúng.
Các yếu tố di truyền (đơn bội A2 HLA) và môi trường cũng có liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư vòm họng.
Các nguyên nhân môi trường phải được xem xét do phân bố địa lý của bệnh, phân bố theo tuổi hai phương thức và mối liên quan được thấy ở những bệnh nhân tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm bảo quản và / hoặc cá muối.
Triệu chứng
Ung thư vòm họng hiếm khi được phát hiện cho đến khi nó di căn đến các hạch bạch huyết lân cận. Sự mở rộng và di căn gần của khối u trong vòm họng có thể dẫn đến các triệu chứng:
- Tắc nghẽn mũi (ví dụ: nghẹt mũi, chảy nước mũi, chảy máu)
- Thay đổi thính giác (thường liên quan đến tắc nghẽn ống vòi tai, nhưng có thể kéo dài trực tiếp vào tai)
- Liệt dây thần kinh sọ (thường liên quan đến sự mở rộng của khối u vào đáy hộp sọ).
Một nghiên cứu chỉ ra các triệu chứng sau:
- Các triệu chứng ở mũi: bao gồm chảy máu, tắc nghẽn và tiết dịch (78%)
- Các triệu chứng về tai: bao gồm nhiễm trùng, điếc và ù tai (73%)
- Nhức đầu (61%)
- Hạch cổ sưng to (63%)
Chẩn đoán ung thư vòm họng như thế nào
Thăm khám lâm sàng ban đầu, bác sĩ có thể phát hiện các triệu chứng sau đây:
- Triệu chứng ung thư vòm họng biến nhất là khối cổ bao gồm hạch bạch huyết to không đau (80%).
- Sự to ra của cổ thường là hai bên; các hạch phổ biến nhất có liên quan là các hạch thượng vị, và các hạch trên và giữa trong nhóm hạch cổ trước.
- Chứng liệt dây thần kinh sọ khi mới xuất hiện được quan sát thấy ở 25% bệnh nhân.
- Khi nội soi mũi họng, thường có thể nhìn thấy một khối phát sinh trong vòm họng.
- Bệnh xương khớp liên quan đến ung thư được phát hiện ở những bệnh nhân bị bệnh di căn lan rộng hoặc bệnh tái phát.
Các xét nghiệm CLS sẽ được tiến hành để xác định tình trạng ung thư vòm họng ở bệnh nhân, bao gồm.
- Thực hiện công việc máu định kỳ, bao gồm cả công thức máu và sinh hóa đầy đủ.
- Cần tiến hành đo hiệu giá virus Epstein-Barr (EBV), bao gồm immunoglobulin A (IgA) và immunoglobulin G (IgG) đối với kháng nguyên capsid của virus, kháng nguyên sớm và kháng nguyên hạt nhân.
Chẩn đoán hình ảnh bao gồm
- Chụp CT đầu và cổ được tiến hành để xác định mức độ khối u, cơ sở xói mòn hộp sọ và hạch cổ.
- Chụp CT ngực được sử dụng để tìm kiếm các di căn xa.
- Khi nghi ngờ giãn rộng nội sọ, MRI vùng đầu và nền sọ có thể tiết lộ rõ hơn mức độ lan rộng của khối u.
- Xạ hình xương được sử dụng để tìm kiếm bệnh di căn xương ở xa.
- Chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET) đã được sử dụng để đánh giá các hạch cổ nghi vấn và đánh giá các vị trí khác của bệnh ở xa.
Các xét nghiệm khác
- Thính lực đồ cơ bản rất hữu ích trước khi hóa trị và xạ trị.
- Theo dõi tốc độ thanh thải creatinin trong hóa xạ trị vì suy giảm chức năng thận, cần điều chỉnh liều, đã được báo cáo.
Thủ thuật:
- Sinh thiết bằng kim nhỏ khối u chính hoặc hạch cổ được lấy để chẩn đoán.
- Bác sĩ có thể đặt đường truyền trung tâm cho những trẻ đang được hóa trị.
- Do viêm niêm mạc hầu họng nghiêm trọng có thể phát hiện khi xạ trị, nên cân nhắc kỹ việc đặt ống thông dạ dày khi chẩn đoán và/ hoặc trước khi bắt đầu xạ trị để duy trì đủ nước và dinh dưỡng thích hợp.
Xét nghiệm mô/ tế bào học dùng để phân loại, cũng như đánh giá tiến triển ung thư.
Điều trị
Chăm sóc y tế
Xạ trị là phương pháp điều trị chính, với hóa trị liệu được sử dụng trong các trường hợp nặng, được thực hiện đối với tổng thể tích khối u hoặc bệnh ở vị trí nguyên phát và hạch cổ di căn.
Trước đây, các trường xạ trị ban đầu được điều trị bằng 2 trường bên đối diện song song bao gồm các nút vòm họng và cổ tử cung trên. Những bệnh nhân này hiện thường được điều trị bằng liệu pháp bức xạ điều chỉnh cường độ (IMRT). IMRT có thể được sử dụng để dự phòng các cấu trúc quan trọng lân cận bên cạnh mũi họng, chẳng hạn như não, tuyến yên, dây thần kinh thị giác và tủy sống.
Dữ liệu sử dụng IMRT cho thấy khả năng kiểm soát vị trí tương đương hoặc tốt hơn so với xạ trị thông thường và ít tổn thương tuyến mang tai hơn do xạ trị liều cao.
Trong quá trình xạ trị, một số tác dụng tức thì có thể xảy ra, thường là sau 2 tuần điều trị đầu tiên:
- Viêm niêm mạc tiết dịch thường xảy ra, đặc biệt ở trẻ em được xạ trị và cisplatin.
- Khô miệng và nước bọt đặc cũng có thể là thứ phát sau sự chiếu xạ của các tuyến nước bọt.
- Ống thông dạ dày được bác sĩ cân nhắc đặt trước khi bắt đầu xạ trị. Nếu không đặt ống thông dạ dày, tình trạng dinh dưỡng kém và mất nước khá phổ biến, và có thể cần phải truyền dịch qua đường tĩnh mạch.
- Đỏ, ngứa và bong tróc da được điều trị có thể xảy ra vào cuối quá trình xạ trị và có thể cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh tại chỗ và Silvadene.
Điều trị phẫu thuật
Liệu pháp phẫu thuật cho những bệnh nhân này thường tiến hành trong sinh thiết để chẩn đoán mô, không dùng để loại bỏ khối u vì rủi ro cao hơn phương pháp xạ trị.
Gần như tất cả các khối u đều không thể phát hiện được khi quan sát bởi vị trí nằm sâu của chúng.
Tham vấn
Thường phải tham khảo ý kiến của bác sĩ tai mũi họng trong xử trí ban đầu để chẩn đoán mô học và kiểm tra nội soi theo dõi để loại trừ tái phát.
Bác sĩ tai mũi họng cũng có thể hỗ trợ điều trị nếu bệnh nhân bị mất thính do cisplatin và xạ trị.
Có thể cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nội tiết trong tương lai nếu bệnh nhân là trẻ em và có dấu hiệu chậm phát triển hoặc suy giáp thứ phát sau xạ trị. Đôi khi, trẻ em phát triển chứng suy tuyến yên.
Tham khảo ý kiến của nha sĩ nên được thực hiện trước khi bắt đầu xạ trị để giảm thiểu nguy cơ hoại tử xương. Bệnh nhân cũng cần được theo dõi sau khi điều trị vì chứng chảy nước bọt và thay đổi độ đặc của nước bọt có thể khiến bệnh nhân bị sâu răng.
Chế độ ăn
Nhiều bệnh nhân bị viêm niêm mạc nặng trong quá trình xạ trị. Một số loại thực phẩm có thể gây kích ứng niêm mạc bị chiếu xạ, gây đau hoặc khó nuốt hoặc nhai.
Thực phẩm mềm như sữa, khoai tây nghiền và thịt xay nhuyễn được khuyến khích trong quá trình xạ trị. Trái cây có múi, thức ăn cay, thức ăn mặn và thức ăn thô có thể làm cho niêm mạc bị kích thích trở nên trầm trọng hơn. Đặt ống thông dạ dày cho phép cung cấp đủ nước và năng lượng trong quá trình xạ trị.
Vận động
Hoạt động phụ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân. Trong giai đoạn giảm tiểu cầu do hóa trị liệu, cần hạn chế một số hoạt động gắng sức và tránh các môn thể thao tiếp xúc.
Cần tránh tiếp xúc các nguồn bệnh truyền nhiễm nếu có thể, đặc biệt là trong giai đoạn giảm bạch cầu trung tính.
Biến chứng
Biến chứng của ung thư vòm họng có thể bao gồm biến chứng do khối u di căn cũng như biến chứng do việc hóa xạ trị, chúng bao gồm:
- Độc tính muộn của xạ trị có thể bao gồm khô miệng, suy giáp, xơ hóa cổ, mất hoàn toàn khả năng cử động, khít hàm, bất thường về răng, và giảm tăng sinh các cấu trúc cơ và xương được chiếu xạ.
- Do liều cao xạ trị được sử dụng trong ung thư vòm họng này, những độc tính muộn này có thể đáng kể, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
- Bệnh nội tiết và chậm phát triển có thể xảy ra thứ phát sau xạ trị tuyến yên. Suy toàn bộ tuyến yên có thể xảy ra trong một số trường hợp.
- Mất thính có thể xảy ra khi sử dụng cisplatin và xạ trị.
- Độc tính trên thận có thể xảy ra ở những bệnh nhân dùng cisplatin.
- Sâu răng và vệ sinh răng miệng kém là những biến chứng liên quan. Viêm xương hàm dưới là một biến chứng hiếm gặp của xạ trị và thường được dự phòng khi chăm sóc răng miệng đúng cách.
- Bệnh ung thư khác có thể xảy ra ở một đứa trẻ đã được xạ trị trước đó. Nguy cơ này là nhỏ nhưng tiếp tục trong suốt cuộc đời.
- Với kỹ thuật xạ trị thích hợp, cơ hội phát triển của viêm tủy do bức xạ sẽ ít hơn 1%.
Dự phòng
Bạn có thể không ngăn ngừa được ung thư vòm họng, nhưng bạn có thể thực hiện các thay đổi sau đây để giảm nguy cơ mắc bệnh
- Ngừng hút thuốc. Tiếp tục hút thuốc làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển một ung thư mới ở miệng, vòm họng, thanh quản hoặc phổi. Bác sĩ có thể liên hệ các chuyên gia hỗ trợ bạn cai nghiện thuốc lá.
- Không uống rượu nhiều hoặc thường xuyên. Rượu và thuốc là là sự kết hợp nghiêm trọng trong việc thúc đẩy ung thư, không chỉ riêng với ung thư vòm họng.
- Dự phòng lây nhiễm virus HPV bằng cách chủng ngừa HPV, tránh quan hệ tình dục nhiều bạn tình và quan hệ tình dục bằng miệng.
- Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thể thao thường xuyên.
- Khám bác sĩ và nha sĩ định kì. Họ có thể kiểm tra miệng và cổ họng và phát hiện sớm bất kỳ thay đổi nào trong quá trình phát triển của chúng.
Phòng khám tai mũi họng
- Bệnh viện quốc tế City – City International Hospital – Q. Bình Tân
- Golden Healthcare International Clinic – Q. Tân Bình
- Phòng khám đa khoa Saigon Healthcare – Q.10
Kết luận
Ung thư vòm họng là một loại ung thư rất nghiêm trọng và đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó luôn phải đề cao việc thăm khám và tầm soát định kì để sớm phát hiện những thay đổi tiền ung thư, từ đó có thể điều trị sớm và đem lại một tiên lượng khả quan cho người bị ung thư vòm họng, cũng như các bệnh nhân ung thư khác.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc và tìm hiểu bệnh ung thư vòm họng tại Docosan. Chúng tôi rất vinh hạnh chào đón và nhận được sự tín nhiệm từ các bạn.
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn tại Docosan để điều trị
