10 loại rối loạn nhân cách phổ biến

Bạn có biết có bao nhiêu loại rối loạn nhân cách hay không? Rối loạn nhân cách là một loại bệnh tâm thần, trong đó những suy nghĩ và hành vi của một người khiến họ kiệt sức, phiền muộn. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc 10 loại rối loạn nhân cách khác nhau thường bị hiểu nhầm là các đặc điểm trong tính cách con người.

1. Rối loạn Nhân cách Ranh giới

Loại rối loạn nhân cách này có đặc điểm là tự làm hại bản thân, có những hành vi kỳ lạ, nỗi sợ bị bỏ rơi, tâm trạng cực kỳ không ổn định và có xu hướng coi bản thân hoặc người khác là hoàn toàn tốt hoặc xấu. Những người bị rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) thường gặp khó khăn lớn trong việc tham gia (hoặc duy trì) các mối quan hệ lành mạnh.

2. Rối loạn nhân cách chống xã hội

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội thường bị kích động khi có xung đột, có thể bằng lời nói hoặc thể chất với những người mà họ thậm chí không biết, bởi vì họ không quan tâm đến các quy ước xã hội thông thường. Họ cũng có xu hướng thường xuyên vướng vào các tranh chấp và kiện tụng pháp lý, là người lạm dụng người khác trong các mối quan hệ giữa các cá nhân và không tỏ ra hối hận. Rối loạn nhân cách chống xã hội cũng có thể dẫn đến lạm dụng chất gây nghiện.

3. Rối loạn nhân cách kịch tính

Rối loạn nhân cách kịch tính đặc trưng bằng hành vi cảm xúc thái quá, kịch tính quá mức trong các tình huống không xác đáng với những phản ứng như vậy. Mục đích của hành vi này là để thu hút sự chú ý của người khác. Những người mắc chứng này thường chú ý quá mức đến vẻ bề ngoài của mình và liên tục tìm kiếm sự tán thành của người khác về họ.

4. Rối loạn nhân cách ái kỷ

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có xu hướng quá coi trọng bản thân và chối bỏ sự bất an tiềm ẩn của họ. Trong mối quan hệ giữa các cá nhân, những người này có xu hướng “bóc lột” người kia mà không cảm thấy hối hận. Người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có xu hướng cực kỳ nhạy cảm với những lời chỉ trích hoặc thất bại, họ cũng thường phàn nàn về những cơn đau nhức về thể chất mà không thể xác định được là do nguyên nhân sức khỏe nào.

5. Rối loạn nhân cách tránh né

Rối loạn nhân cách tránh né đặc trưng bởi nỗi sợ hãi tột độ bị từ chối và chỉ trích dẫn đến không thể tham gia vào các mối quan hệ lành mạnh với người khác. Những người có tính cách né tránh cảm thấy cần phải được mọi người thích và thường suy sụp khi họ tin rằng họ đã nói hoặc làm điều gì đó dại dột trước mặt người khác. Do sự mong manh trong cảm xúc, họ có xu hướng tránh các hoạt động xã hội thường xuyên nhất có thể.

6. Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD) không giống với chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). OCD là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng hơn liên quan đến những suy nghĩ không kiểm soát được cùng với các hành vi lặp đi lặp lại. Mặt khác, OCPD là một chứng rối loạn được đặc trưng bởi chủ nghĩa hoàn hảo và tính toàn diện. Những người bị OCPD có xu hướng dùng thái độ “Làm theo cách của tôi hay thích nhận hậu quả” đối với công việc và cuộc sống. OCPD thường liên quan đến việc đưa ra các quyết định rất cứng rắn và không được sai lệch.

7. Rối loạn nhân cách phân liệt

Rối loạn nhân cách phân liệt không giống như tâm thần phân liệt – một tình trạng sức khỏe tâm thần rất nghiêm trọng thường bao gồm ảo giác và suy nghĩ cực kỳ rối loạn. Có thể dùng các từ “thu mình” hoặc “đơn độc” để mô tả một người bị chứng rối loạn này. Những người bị rối loạn nhân cách phân liệt thường tỏ ra lạnh lùng về mặt cảm xúc và quan tâm đến những tưởng tượng bên trong của họ hơn là với thực tế của cuộc sống.

8. Rối loạn nhân cách Schizotypal

Trong chứng rối loạn này, một người có thể cư xử rất lập dị hoặc thể hiện niềm tin kỳ quái khiến họ bị người khác xa lánh. Chứng rối loạn nhân cách này cũng thường đi đôi với chứng lo âu xã hội cực độ. Một số người tin rằng họ có thể đọc được suy nghĩ của người khác.

9. Rối loạn nhân cách hoang tưởng

Những người bị rối loạn nhân cách hoang tưởng có xu hướng cực kỳ mất lòng tin vào tất cả những người khác. Họ coi mọi tương tác giữa các cá nhân là một mối đe dọa. Quan điểm lệch lạc này khiến những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng hành xử theo những cách rất đề phòng hoặc bí mật. Họ cũng có thể trở nên bạo lực nếu nhận thấy ai đó đang chế giễu hoặc đe dọa họ.

10. Rối loạn Nhân cách Phụ thuộc

Đặc điểm xác định của rối loạn nhân cách phụ thuộc là không sẵn sàng hoặc không có khả năng tự quyết định hay tham gia tích cực vào việc quản lý cuộc sống của chính mình. Những người mắc chứng rối loạn này có xu hướng rất dễ bảo hoặc rụt rè, hiếm khi bắt đầu các mối quan hệ hoặc dự án mới. Trong chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc, ngay cả việc ra những quyết định không quan trọng cũng có thể trở thành một nhiệm vụ quá sức đòi hỏi sự trấn an của nhiều người khác.

Chuyên gia tâm lý và Trung tâm tư vấn uy tín điều trị các loại rối loạn nhân cách

• SHARE được thành lập từ năm 2008 – là một trong những trung tâm điều trị tâm lý đầu tiên tại Hà Nội.
• Chuyên gia Trần Anh Vũ đã có 9 năm kinh nghiệm trong việc tham vấn và điều trị tâm lý.
• Chuyên gia tâm lý Đoàn Thị Hương là một trong những Thạc sỹ tâm lý lâm sàng đầu tiên trong chương trình hợp tác đào tạo thạc sỹ lâm sàng giữa Trường Đại học giáo dục Hà Nội và Trường Đại học Vanderbilt Hoa Kỳ.

Rối loạn nhân cách thường có thể được điều trị bằng thuốc và liệu pháp hành vi nhận thức (CBT). Việc chẩn đoán nên được thực hiện bởi các bác sĩ và chuyên gia tâm lý có kinh nghiệm.

---

Bài viết được tham khảo từ các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước cùng tham vấn y khoa từ Bác sĩ Trần Bảo Ngọc. Bài viết mang tính chất tham khảo và Docosan khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.