Vitamin A có nhiều trong các loại thực phẩm và đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể. Việc thiếu hụt vitamin A có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của con người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu về loại vitamin này có trong thực phẩm nào cũng như có tác dụng gì đối với cơ thể và liệu rằng có nên bổ sung dạng vitamin thuốc uống hay từ thực phẩm hay không?
Tóm tắt nội dung
Vitamin A là gì?
Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo có mặt tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm. Vitamin này rất quan trọng đối với thị lực bình thường, hệ thống miễn dịch, sinh sản, tăng trưởng và phát triển. Chất này cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư và hỗ trợ sức khỏe của tóc và da.
Vitamin A cũng giúp tim, phổi và các cơ quan khác hoạt động bình thường. Carotenoid là sắc tố tạo nên màu sắc cho các loại trái cây và rau quả màu vàng, cam và đỏ. Cơ thể bạn có thể chuyển đổi một số carotenoid thành vitamin này.
Tình trạng thiếu vitamin A rất hiếm xảy ra ở Hoa Kỳ. Nếu điều đó xảy ra, nó có thể dẫn đến các vấn đề về mắt, bao gồm cả quáng gà.
Các nguồn cung cấp vitamin A khác nhau:
- Vitamin A được tạo thành sẵn có trong cá, nội tạng (như gan), các sản phẩm từ sữa và trứng.
- Provitamin A carotenoid được cơ thể bạn chuyển hóa thành loại vitamin này. Chúng được tìm thấy trong trái cây, rau quả và các sản phẩm có nguồn gốc thực vật khác. Loại tiền vitamin A carotenoid phổ biến nhất trong thực phẩm và thực phẩm bổ sung là beta-carotene.
- Retinol là dạng hoạt động chính của vitamin nhóm A trong máu. Retinyl palmitate là dạng dự trữ của vitamin.
- Beta-carotene là một loại vitamin hoặc tiền chất của vitamin A có trong thực vật – đặc biệt là các loại trái cây, rau quả có màu sẫm và trái cây có dầu. Bản thân beta-carotene là một chất chống oxy hóa, nhưng cơ thể cũng có thể chuyển đổi nó thành vitamin nhóm A khi cần thiết.
Để hiểu rõ hơn bản chất của vitamin A, bạn nên trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng:
Địa chỉ tư vấn bổ sung vitamin A (tư vấn online)
- Phòng khám Liên kết Docosan: Là tập hợp những phòng khám đa khoa, chuyên khoa đã qua sự kiểm tra và đánh giá năng lực bởi Docosan. Mọi chi phí và dịch vụ đều được chuẩn hóa bởi Docosan. Docosan lựa chọn liên kết với những phòng khám này nhằm đảm bảo chất lượng y khoa, đem lại sự tiện lợi tốt nhất cho khách hàng.
- Phòng khám Nhi đồng Diamond Ký Con: Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm dưới sự điều phối của BS Ck1 Trần Ngọc Lưu, đang công tác tại khoa nhiễm – Bệnh viện Nhi đồng 2 có hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc và Bs Lê Quang Mỹ, hiện cũng đang công tác tại Bệnh viện Nhi đồng 2 và được nhiều người biết đến với cái tên Bác sĩ Bé Đầu Bự.
- Chuyên gia Dinh dưỡng Hồ Ngọc Anh Thư – Khám Online: Chuyên gia Dinh dưỡng Tiết chế có kinh nghiệm làm việc, khám bệnh dinh dưỡng, tư vấn và giám sát thực đơn/khẩu phần ăn ở các bệnh viện và tổ chức y tế tại Hoa Kỳ.
- Phòng Khám Nhi Đồng 315 – Chi Nhánh Nguyễn Sơn – Tân Phú: Cung cấp dịch vụ nhi khoa toàn diện bao gồm: khám bệnh; thử nghiệm, tiêm dịch vụ; tư vấn dinh dưỡng, theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Các Bác sĩ của Phòng Khám Nhi Đồng 315 đều rất giàu kinh nghiệm và đang trực tiếp chữa bệnh tại các khoa Nhi của Bệnh viện nhi đồng 1 và 2.
- Phòng Khám Nhi Bác sĩ Chuyên Khoa I Hồng Thiện: Được thành lập vào năm 2020. Phòng khám tự hào đồng hành cùng các ba mẹ trên hành trình nuôi dưỡng bé lớn khôn với sự phát triển toàn diện về cả thể chất và tinh thần. Bác sĩ CKI Lê Hồng Thiện, với hơn 6 năm kinh nghiệm trực tiếp khám chữa bệnh, sẽ chăm sóc chu đáo và tận tình mỗi bệnh nhi đến thăm khám.
Vitamin A có tác dụng gì?
Vitamin A rất cần thiết cho sức khỏe của bạn thông qua việc hỗ trợ tăng trưởng tế bào, chức năng miễn dịch, sự phát triển của thai nhi và thị lực.
Có lẽ một trong những chức năng được biết đến nhiều nhất của vitamin này là vai trò của nó đối với thị lực và sức khỏe của mắt. Retinal, dạng hoạt động của vitamin này, kết hợp với protein opsin để tạo thành rhodopsin, một phân tử cần thiết cho khả năng nhìn màu và nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu. Nó cũng giúp bảo vệ và duy trì giác mạc, là lớp ngoài cùng của mắt và kết mạc, một màng mỏng bao phủ bề mặt mắt và bên trong mí mắt của bạn.
Ngoài ra, vitamin A còn có một số chức năng khác như giúp duy trì các mô bề mặt như da, ruột, phổi, bàng quang và tai trong; hỗ trợ chức năng miễn dịch bằng cách hỗ trợ sự phát triển và phân phối tế bào T, một loại tế bào bạch cầu bảo vệ cơ thể bạn khỏi bị nhiễm trùng. Hơn nữa, vitamin này hỗ trợ sức khỏe tế bào da, sức khỏe sinh sản nam và nữ và sự phát triển của thai nhi.
Lợi ích sức khỏe
Vitamin A là một chất dinh dưỡng quan trọng có lợi cho sức khỏe về nhiều mặt.
Chất chống oxy hóa mạnh
Các carotenoid tiền vitamin A như beta carotene, alpha carotene và beta cryptoxanthin là tiền chất của vitamin nhóm A và có đặc tính chống oxy hóa. Carotenoid bảo vệ cơ thể bạn khỏi các gốc tự do – các phân tử có khả năng phản ứng cao có thể gây hại cho cơ thể bạn bằng cách tạo ra stress oxy hóa.
Căng thẳng oxy hóa có liên quan đến các tình trạng mãn tính như đái tháo đường, ung thư, bệnh tim và suy giảm nhận thức. Chế độ ăn giàu carotenoid có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh trong số này, chẳng hạn như bệnh tim, ung thư phổi và đái tháo đường.
Cần thiết cho sức khỏe của mắt và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng
Như đã đề cập ở trên, vitamin A rất cần thiết cho thị lực và sức khỏe của mắt.
Chế độ ăn uống đầy đủ vitamin này giúp bảo vệ chống lại một số bệnh về mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD). Các nghiên cứu cho thấy nồng độ beta carotene, alpha carotene và beta cryptoxanthin trong máu cao hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh AMD tới 25%
Việc giảm nguy cơ này có liên quan đến việc bảo vệ mô điểm vàng bằng chất dinh dưỡng carotenoid bằng cách giảm mức độ căng thẳng oxy hóa.
Có thể bảo vệ chống lại một số bệnh ung thư
Do đặc tính chống oxy hóa, trái cây và rau quả giàu carotenoid có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư. Các nghiên cứu trong ống nghiệm chứng minh rằng retinoids có thể ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư, chẳng hạn như tế bào ung thư bàng quang, vú và ung thư buồng trứng.
Quan trọng cho khả năng sinh sản và sự phát triển của thai nhi
Vitamin A rất cần thiết cho quá trình sinh sản của cả nam và nữ vì nó đóng vai trò trong sự phát triển của tinh trùng và trứng. Nó cũng rất quan trọng đối với sức khỏe nhau thai, sự phát triển và duy trì mô của thai nhi cũng như sự phát triển của thai nhi.
Vì vậy, vitamin A không thể thiếu đối với sức khỏe của người mang thai và em bé đang phát triển cũng như những người đang cố gắng mang thai.
Tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn
Vitamin A tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể bạn khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Vitamin Anày tham gia vào việc tạo ra một số tế bào, bao gồm tế bào B và tế bào T, đóng vai trò trung tâm trong phản ứng miễn dịch bảo vệ chống lại bệnh tật.
Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng này dẫn đến tăng mức độ các phân tử gây viêm làm giảm phản ứng và chức năng của hệ thống miễn dịch.
Vitamin A còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe con người. Bạn có thể trao đổi thêm với chuyên gia Dinh dưỡng về vấn đề này:
Vitamin A có trong thực phẩm nào?
Có nhiều nguồn thực phẩm cung cấp cả vitamin A, tiền vitamin A carotenoid và có các dạng vitamin này thuốc uống. Vitamin A được tạo thành sẵn dễ dàng được cơ thể bạn hấp thụ và sử dụng hơn so với các nguồn cung cấp vitamin này carotenoid có nguồn gốc từ thực vật.
Khả năng cơ thể bạn chuyển đổi hiệu quả các carotenoid, chẳng hạn như beta carotene thành vitamin A hoạt động phụ thuộc vào nhiều yếu tố – bao gồm di truyền, chế độ ăn uống, sức khỏe tổng thể và thuốc.
Vì lý do này, những người theo chế độ ăn dựa trên thực vật – đặc biệt là người ăn chay – nên thận trọng trong việc bổ sung đủ thực phẩm giàu carotenoid.
Các nguồn vitamin A phong phú nhất bao gồm:
- Thịt nội tạng, chẳng hạn như gan
- Cá béo, chẳng hạn như cá ngừ và cá trích
- Sữa và phô mai
- Trứng
Thực phẩm có nguồn gốc thực vật có chứa carotenoids, là dạng chống oxy hóa của vitamin A. Cơ thể chuyển đổi chúng thành retinol khi cần thiết.
Carotenoid là một sắc tố màu cam góp phần tạo nên màu sắc của một số loại trái cây và rau quả. Nguồn trái cây và rau quả giàu carotenoid thường có màu cam, bao gồm:
- Bí ngô
- Cà rốt
- Bí đao
- Khoai lang
- Ớt đỏ
- Dưa lưới
- Quả mơ
- Quả xoài
Thực phẩm thực vật giàu beta-carotene bao gồm các loại rau lá xanh đậm, chẳng hạn như:
- Bông cải xanh
- Rau chân vịt
- Củ cải
Và còn rất nhiều thực phẩm khác cũng được đánh giá giàu vitamin này. Bạn có thể trao đổi với chuyên gia Dinh dưỡng để biết cách bổ sung phù hợp:
Khuyến cáo cáo liều vitamin A bổ sung
Lượng vitamin A được khuyến nghị thay đổi tùy theo độ tuổi. Mọi người cũng cần nhiều vitamin A hơn trong thời kỳ mang thai và cho con bú.
Nó có sẵn ở nhiều dạng và hàm lượng vitamin A trong thực phẩm thường được đo bằng hoạt tính tương đương của retinol (RAE).
Một RAE bằng:
- 1 microgam (mcg) retinol
- 12 mcg beta-carotene từ thực phẩm
- 2 mcg beta-carotene từ thực phẩm bổ sung
- 3,33 đơn vị quốc tế vitamin A
Lượng vitamin A được khuyến nghị hàng ngày theo độ tuổi như sau:
- Sơ sinh đến 6 tháng tuổi: 400 mcg
- 7 – 12 tháng tuổi: 500 mcg
- 1 – 3 tuổi: 300 mcg
- 4 – 8 tuổi: 400 mcg
- 9 – 13 tuổi: 600 mcg
- Trên 14 tuổi: 900 mcg đối với nam và 700 mcg đối với nữ
- Khi mang thai, nhu cầu là 770 mcg mỗi ngày
- Khi cho con bú là 1.300 mcg mỗi ngày.
Cuộc khảo sát kiểm tra sức khỏe và dinh dưỡng quốc gia năm 2007 – 2008 cho thấy một người Mỹ trung bình, từ 2 tuổi trở lên, tiêu thụ 607 mcg vitamin A mỗi ngày.
Vì mỗi đối tượng sẽ có liều lượng khác nhau. Việc bổ sung quá mức cũng có khả năng cao gây ra tình trạng dư thừa. Chính vì vậy, bạn nên trao đổi với chuyên gia để có thông tin chí tiết:
Thiếu vitamin A gây bệnh gì?
Mặc dù tình trạng thiếu vitamin A hiếm gặp ở các nước phát triển như Hoa Kỳ, nhưng nó lại phổ biến ở các nước đang phát triển, nơi người dân có thể bị hạn chế tiếp cận với các nguồn thực phẩm chứa vitamin A và tiền vitamin A carotenoids.
Thiếu vitamin A có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu vitamin A là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở trẻ em trên toàn thế giới. Thiếu vitamin A cũng làm tăng mức độ nghiêm trọng và nguy cơ tử vong do các bệnh nhiễm trùng như sởi và tiêu chảy.
Ngoài ra, nghiên cứu còn phát hiện ra rằng thiếu vitamin A làm tăng nguy cơ thiếu máu và tử vong ở phụ nữ mang thai và tác động tiêu cực đến thai nhi bằng cách làm chậm sự tăng trưởng và phát triển.
Các triệu chứng thiếu vitamin A ít nghiêm trọng hơn bao gồm các vấn đề về da như tăng sừng và mụn trứng cá.
Một số nhóm nhất định – chẳng hạn như trẻ sinh non, người mắc bệnh xơ nang và người mang thai hoặc cho con bú ở các nước đang phát triển – có nhiều nguy cơ bị thiếu vitamin A hơn.
Những người có nguy cơ thiếu hụt cao nhất bao gồm:
- Trẻ non tháng
- Trẻ sơ sinh và trẻ em ở các nước đang phát triển
- Người mang thai và cho con bú ở các nước đang phát triển
- Những người bị xơ nang
- Những người sử dụng thuốc giảm cân orlistat có thể có nguy cơ thiếu hụt cao hơn. Orlistat làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như vitamin A của cơ thể.
Thuốc bổ sung vitamin A có sẵn cho những người có cơ thể khó hấp thụ chất dinh dưỡng, nhưng tốt nhất nên đáp ứng nhu cầu thông qua thực phẩm, nếu có thể.
Điều này là do việc sử dụng các chất bổ sung có thể che giấu sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng khác. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác. Và còn rất nhiều căn bệnh khác nếu không bổ sung đủ lượng vitamin này. Trao đổi thêm với chuyên gia Dinh dưỡng:
Câu hỏi thường gặp
Nên cho trẻ uống vitamin A vào lúc nào?
Nên cho trẻ uống vitamin A từ lúc mới sinh.
Độ tuổi uống vitamin A?
Tùy vào từng độ tuổi có mức liều khuyến cáo vitamin A khác nhau, nên bổ sung cho trẻ từ lúc sơ sinh.
Vitamin A có bôi mặt được không?
Vitamin A ở dạng hoạt động retinol có thể dùng để bôi mặt.
Vitamin A uống trước hay sau ăn?
Vitamin A nên uống cùng với bữa ăn vì đây là vitamin tan trong chất béo.
Vitamin A là một trong các vitamin đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể. Đặc biệt việc bổ sung vitamin A giai đoạn sơ sinh, mang thai và cho con bú rất cần thiết để duy trì các chức năng trong cơ thể. Bạn hãy tìm đến các chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống cũng như các giai đoạn cần bổ sung vitamin A.
Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor có sẵn Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.
