Xét nghiệm Hemoglobin A1C (HbA1c) : những điều cần biết

Ngày cập nhật: 24/05/23
Tác giả: Dược sĩ, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Tú
Theo dõi Docosan trên
Google News

Xét nghiệm HbA1c là một trong những chỉ số xét nghiệm rất quan trọng để chẩn đoán và theo dõi quá trình điều trị của bệnh nhân đái tháo đường, giúp bác sĩ xây dựng kế hoạch chữa trị kịp thời và phù hợp đối với bệnh nhân.

1. Xét nghiệm HbA1c là gì?

Hemoglobin (Hb) là một protein trong hồng cầu. Thông thường, Hb sẽ kết hợp với glucose nhờ enzyme khi cần thiết. Tuy nhiên, khi nồng độ glucose trong máu cao kéo dài (ở bệnh nhân đái tháo đường), glucose sẽ phản ứng với Hb mà không cần enzyme xúc tác. Sản phẩm tạo ra của phản ứng này là các Hb glycosyl hóa. Do HbA1 chiếm tỉ lệ lớn nhất nên các bác sĩ đã dựa vào xét nghiệm % HbA1c để kiểm tra gián tiếp nồng độ đường trong máu.

2. Tại sao nên xét nghiệm HbA1c?

Kết quả xét nghiệm glucose máu chỉ phản ánh nồng độ đường huyết tại thời điểm lấy máu. Trong khi đó, xét nghiệm HbA1c sẽ phản ánh tình trạng đường máu trong một giai đoạn khoảng 2 tháng, bằng ½ tuổi thọ của hồng cầu.

Như vậy, HbA1c là chỉ số quan trọng giúp kiểm tra tình trạng đường huyết của người tiểu đường trong vòng 2 tháng trước đó. Chỉ số này còn được dùng để theo dõi việc điều trị của bệnh nhân đái tháo đường. HbA1c trong giới hạn bình thường cho thấy việc kiểm soát đường huyết của bệnh nhân đạt tiêu chuẩn và nên được duy trì.

xet nghiem hba1c
Xét nghiệm HbA1c có thể được áp dụng để kiểm tra dấu hiệu bệnh tiểu đường

3. Ai nên xét nghiệm HbA1c?

Bạn có thể được đề nghị xét nghiệm HbA1c nếu có các triệu chứng gợi ý tình trạng đái tháo đường, bao gồm:

  • Thường xuyên khát nước.
  • Đi tiểu nhiều hơn.
  • Mờ mắt.
  • Mệt mỏi.

Bạn cũng nên thực hiện xét nghiệm này trong khi khám sức khoẻ định kỳ nếu bạn có những yếu tố nguy cơ mắc đái tháo đường, chẳng hạn như

  • Thừa cân hoặc béo phì.
  • Huyết áp cao.
  • Tiền sử bệnh tim.
  • Không hoạt động thể chất.

Xét nghiệm HbA1c còn được chỉ định trong các trường hợp sau :

  • Theo dõi điều trị và đánh giá có đạt mục tiêu kiểm soát đường máu hay không ở mọi đối tượng bệnh nhân đái tháo đường đã và đang điều trị bằng thuốc.
  • Thực hiện ít nhất 2 lần một năm với người bệnh đái tháo đường đã đáp ứng mục tiêu điều trị và kiểm soát tốt đường huyết.
  • Thực hiện xét nghiệm HbA1c hàng quý ở những người bệnh được thay đổi liệu pháp điều trị hoặc không đáp ứng mục tiêu.

4. Thực hiện xét nghiệm HbA1c như thế nào

“Trước khi xét nghiệm HbA1c có cần nhịn ăn không” là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Bạn không cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện xét nghiệm này. Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay của bạn bằng ống kim tiêm. Máu sẽ được thu thập vào ống nghiệm chuyên biệt. Bạn có thể cảm thấy hơi châm chích tại vị trí mấy máu. Quá trình này thường mất không quá năm phút và có rất ít rủi ro khi lấy mẫu máu. Bạn có thể bị đau nhẹ hoặc bầm tím tại chỗ kim tiêm được đưa vào, nhưng tình trạng này sẽ biến mất nhanh chóng.

Mẫu máu được gửi đến phòng xét nghiệm và kết quả thường sẽ được trả cho bạn trong ngày lấy mẫu.

5. Kết quả xét nghiệm HbA1c

Kết quả HbA1c được tính theo tỷ lệ phần trăm:

  • Bình thường: HbA1c dưới 5,7%
  • Rối loạn dung nạp glucose : HbA1c từ 5,7% đến 6,4%
  • Đái tháo đường: HbA1c ≥ 6,5% trở lên

Nếu bạn bị đái tháo đường, bạn nên giữ mức HbA1c < 7%. Bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trj phù hợp tùy thuộc vào sức khỏe tổng thể, tuổi tác, cân nặng và các yếu tố khác của từng bệnh nhân.

6. Lưu ý về xét nghiệm HbA1c

Xét nghiệm HbA1c có thể bị ảnh hưởng mởi các bệnh liên quan về máu, đặc biệt là liên quan đến hồng cầu (ví dụ như bệnh nhân mắc bệnh hồng cầu hình liềm). Những thuốc làm thay đổi tuổi thọ của hồng cầu cũng ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Như vậy, để chẩn đoán chính xác và theo dõi đáp ứng điều trị của bệnh nhân đái tháo đường, bạn cần thực hiện kết hợp nhiều xét nghiệm như HbA1c, xét nghiệm đường huyết và nghiệm pháp dung nạp glucose.

7. Chi phí xét nghiệm HbA1c

Xét nghiệm HbA1c có giá dao động 150.000 – 200.000 đồng.

Định lượng Glucose vào khoảng 40.000 – 100.000 đồng.

Chi phí xét nghiệm thay đổi tuỳ theo cơ sở y tế và các dịch vụ đi kèm trong gói khám sức khoẻ.

Phòng khám xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

HbA1c là một loại xét nghiệm quan trọng giúp chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh nhân đái tháo đường. Bạn đọc nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi quyết định thực hiện xét nghiệm.

Bài viết được tham khảo từ các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước cùng tham vấn y khoa từ Bác sĩ Trần Bảo Ngọc. Bài viết mang tính chất tham khảo và Doctor có sẵn khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch khám với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.

Tài liệu tham khảo

Hemoglobin A1C (HbA1c) Test – medlineplus.gov