Viêm quản, hay viêm phế quản, là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến, dễ gây nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác như cảm lạnh, cúm. Hãy cùng Docosan tìm hiểu dấu hiệu nhận biết viêm quản để có thể phân biệt và có hướng xử lý phù hợp.
Tóm tắt nội dung
Tìm hiểu về viêm phế quản
Viêm phế quản là gì?
Viêm phế quản là bệnh lý viêm nhiễm trùng hô hấp, ở lớp niêm mạc phế quản, thuộc đường hô hấp dưới. Viêm phế quản có hai thể bệnh chính là cấp tính và mãn tính.
Viêm phế quản cấp tính thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, phần lớn tự khỏi tuy nhiên có thể dẫn tới biến chứng viêm phổi.
Viêm phế quản mãn tính được định nghĩa là tình trạng viêm nhiễm kéo dài ít nhất 3 tháng trong một năm và tái phát ít nhất 2 năm liên tiếp. Viêm phế quản mãn thường liên quan đến thói quen hút thuốc lá, môi trường ô nhiễm hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Nguyên nhân gây viêm quản phổ biến
Nguyên nhân gây bệnh:
- Virus: Nguyên nhân thường gặp nhất, bao gồm virus Cúm, Corona, Rhinovirus, Virus hợp bào hô hấp (RSV),…
- Vi khuẩn: Ít gặp hơn, có thể do M. pneumoniae, B. pertussis,…
- Chất kích thích: Khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hóa chất,… thời tiết thay đổi đột ngột.
Các triệu chứng viêm phế quản điển hình – Dấu hiệu không thể bỏ qua
1. Ho khan, ho có đàm – Triệu chứng kéo dài và dai dẳng
Ho khan, ho có đàm là những dấu hiệu viêm phế quản đặc trưng nhất, kéo dài và dai dẳng nhiều ngày, thậm chí vài tuần.
Ho khan có thể xuất hiện trong giai đoạn đầu do niêm mạc phế quản bị kích thích, gây đau rát họng. Sau vài ngày, đáp ứng của cơ thể tăng tiết nhiều đàm để thảo virus, vi khuẩn khiến người bệnh ho đàm trong hoặc trắng, trường hợp đàm vàng, xanh có thể do nhiễm vi khuẩn.
2. Khò khè, khó thở – Dấu hiệu đường thở bị thu hẹp
Khò khè là âm thanh xuất hiện do luồng khí đi qua phế quản bị hẹp. Người bệnh viêm phế quản có thể thấy thấy hụt hơi, đặc biệt khi vận động hoặc nằm xuống, đây là chứng khó kiểm soát do viêm lớp niêm mạc gây tăng tiết nhầy
3. Tức ngực, khó chịu – Cảm giác nặng nề ở lồng ngực
Viêm phế quản gây viêm niêm mạc phế quản, làm đường thở bị sung huyết và tiết nhiều dịch nhầy, hậu quả có thể làm người bệnh thấy nặng ngực, tăng khi hít sâu hoặc ho mạnh do căng nhóm cơ liên sườn.
4. Các triệu chứng khác có thể đi kèm
- Chảy nước mũi, nghẹt mũi.
- Đau họng.
- Mệt mỏi, đau nhức cơ thể.
- Sốt nhẹ (dưới 38,5°C).
- Đau đầu.
Dấu hiệu nhận biết viêm phế quản so với nhiễm trùng hô hấp khác
Phân biệt viêm phế quản và cảm lạnh thông thường
| Tiêu chí | Cảm lạnh thông thường | Viêm phế quản |
| Vị trí nhiễm trùng | Nhiễm trùng hô hấp trên (mũi, họng) | Nhiễm trùng hô hấp dưới (phế quản) |
| Nguyên nhân | Cảm lạnh thường do virus gây nhiễm trùng hô hấp |
Chủ yếu do virus, đôi khi do vi khuẩn hoặc kích thích từ môi trường
|
| Triệu chứng đặc trưng | Nghẹt mũi, hắt hơi, đau họng, ít khi tức ngực, khó thở |
Ho sâu, có đờm, tức ngực, khò khè, khó thở rõ rệt hơn
|
| Sốt | Thường sốt nhẹ |
Có thể sốt, đặc biệt nếu nhiễm khuẩn thứ phát có thể sốt cao
|
| Tình trạng ho | Ho khan nhẹ hoặc không ho | Ho nhiều, có thể có đàm đặc |
| Mức độ nghiêm trọng | Thường nhẹ, ít ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày |
Có thể nghiêm trọng hơn, gây mệt mỏi, khó chịu kéo dài
|
| Thời gian hồi phục | Thường tự giới hạn trong vòng 5 – 7 ngày |
Có thể kéo dài 2 đến 3 tuần hoặc lâu hơn nếu có biến chứng
|
So sánh viêm phế quản và bệnh cúm
| Tiêu chí | Viêm phế quản | Bệnh cúm |
| Triệu chứng tương đồng | Triệu chứng viêm phế quản có thể gặp là sốt (có thể nhẹ hoặc vừa), ho kéo dài, mệt mỏi, đau nhức cơ thể nhẹ |
Cúm có thể gây sốt cao, ho, mệt mỏi, đau nhức cơ thể rõ rệt
|
| Triệu chứng khác biệt | Ho sâu, có đàm, tức ngực nổi bật hơn kèm triệu chứng khò khè, khó thở |
Khởi phát đột ngột, sốt cao hơn, đau cơ dữ dội, đau đầu, ớn lạnh, có thể kèm theo tiêu chảy (trong một số trường hợp)
|
| Thời điểm xuất hiện | Có thể xuất hiện quanh năm, thường sau cảm lạnh hoặc tiếp xúc với yếu tố kích thích (khói bụi, ô nhiễm) |
Chủ yếu xuất hiện theo mùa (mùa đông, đầu xuân) khi virus cúm bùng phát
|
| Diễn tiến bệnh | Thường tiến triển chậm, kéo dài từ 2-3 tuần, có thể lâu hơn nếu có biến chứng |
Diễn tiến nhanh, triệu chứng rầm rộ ngay từ đầu, hồi phục sau 1-2 tuần nếu không có biến chứng
|
Viêm phổi và viêm quản: Phân biệt để đánh giá đúng mức độ nguy hiểm
| Tiêu chí | Viêm phế quản | Viêm phổi |
| Vị trí tổn thương | Ảnh hưởng đến ống phế quản (đường dẫn khí lớn) |
Ảnh hưởng đến phế nang (túi khí trong phổi), nơi trao đổi oxy
|
| Nguyên nhân | Thường do virus, đôi khi do vi khuẩn hoặc kích ứng từ môi trường (khói bụi, ô nhiễm, hóa chất) |
Thường do vi khuẩn (phổ biến là Streptococcus pneumoniae), virus, nấm hoặc hít phải dịch chứa vi khuẩn
|
| Mức độ nghiêm trọng | Nhẹ đến trung bình, ít khi gây biến chứng nguy hiểm |
Nghiêm trọng hơn, nguy cơ biến chứng cao như suy hô hấp, nhiễm trùng huyết
|
| Nguy cơ biến chứng | Hiếm gặp, nhưng có thể tiến triển thành viêm phổi nếu không điều trị tốt |
Cao, có thể gây suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, nhiễm trùng huyết, đe dọa tính mạng
|
| Thời gian hồi phục | Khoảng 1-3 tuần tùy mức độ |
Có thể kéo dài trên 3 tuần, cần điều trị tích cực, đặc biệt ở người già, trẻ nhỏ
|
Viêm phổi là một nhiễm trùng đường hô hấp nguy hiểm. Vậy khi nào cần nghĩ đến viêm phổi thay vì viêm quản? Khi có các triệu chứng nặng như sốt cao, đau ngực khi ho, khó thở nhiều, đặc biệt ở người lớn tuổi, trẻ nhỏ, người có bệnh nền
Viêm quản và COVID-19: Cần cảnh giác và theo dõi triệu chứng nào?
| Tiêu chí | Viêm phế quản | COVID-19 |
| Nguyên nhân | Thường do virus, vi khuẩn hoặc kích ứng từ môi trường (khói thuốc, ô nhiễm) |
Do virus SARS-CoV-2 gây nhiễm trùng hô hấp
|
| Khả năng lây lan | Lây lan thấp hơn, chủ yếu khi ho, hắt hơi |
COVID-19 lây lan cao qua giọt bắn, tiếp xúc gần và không khí
|
| Triệu chứng hô hấp tương đồng | Ho (thường có đờm), khó thở nhẹ, tức ngực, có thể sốt nhẹ |
Ho (khô hoặc có đờm), khó thở, đau họng, sốt cao, mệt mỏi
|
| Triệu chứng khác biệt | Ít khi gây mất khứu giác, vị giác, không đau nhức toàn thân nhiều |
Mất khứu giác, vị giác, đau nhức cơ thể, đau đầu, có thể kèm tiêu chảy
|
| Mức độ nguy hiểm | Thường nhẹ đến trung bình, hiếm khi nguy hiểm nếu không có bệnh nền |
Có thể nặng, gây suy hô hấp, viêm phổi nặng, đông máu, tổn thương đa cơ quan
|
| Khả năng biến chứng | Ít nguy cơ trừ khi người bệnh có bệnh phổi nền (hen suyễn, COPD) |
Biến chứng nguy hiểm hơn, có thể cần nhập viện, thở máy nếu diễn tiến nặng
|
Một số lời khuyên cho bạn đọc khi nghi ngờ mắc COVID-19:
- Thực hiện xét nghiệm nhanh hoặc PCR để chẩn đoán xác định có nhiễm COVID hay không.
- Cách ly theo hướng dẫn của cơ quan y tế nếu xét nghiệm dương tính.
- Nếu khó thở ngày càng nhiều, sốt cao kéo dài, cần đến cơ sở y tế ngay.
- Nghỉ ngơi, uống đủ nước, uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay nếu nghi ngờ viêm quản?
Mặc dù viêm phế quản thường không gây các triệu chứng nguy hiểm, tuy nhiên trong một số trường hợp có thể kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trong một số trường hợp bệnh có thể diễn tiến nặng, biến chứng do bội nhiễm vi khuẩn gây viêm phế quản nặng hơn. Các dấu hiệu báo động cần đến bệnh viện:
- Khó thở tăng dần, thở nhanh, hụt hơi, tím tái, SpO2 đo tại nhà <90%.
- Sốt cao liên tục không hạ.
- Đàm đặc, màu vàng, xanh đậm, đàm nhiều khó khạc, đàm đỏ có máu.
- Đau ngực dữ dội.
- Triệu chứng kéo dài hơn 2-3 tuần không cải thiện hoặc nặng hơn.
- Ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người có bệnh nền cần thăm khám bác sĩ khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh.
Phòng ngừa viêm quản và biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà
Biện pháp phòng ngừa chủ động
- Rửa tay thường xuyên.
- Đeo khẩu trang.
- Tránh tiếp xúc người bệnh.
- Tiêm phòng cúm, phế cầu.
- Bỏ thuốc lá.
- Tránh khói bụi, ô nhiễm.
Cách chăm sóc và giảm nhẹ triệu chứng tại nhà
Hầu hết các trường hợp viêm phế quản sẽ được điều trị tại nhà. Bên cạnh tuân thủ điều trị thuốc của bác sĩ, người bệnh cần:
- Nghỉ ngơi đầy đủ.
- Uống nhiều nước ấm.
- Trang bị các thiết bị lọc không khí tại nhà.
- Súc họng bằng nước muối ấm.
- Sử dụng thuốc đúng toa bác sĩ chỉ định.
- Lưu ý rằng kháng sinh không có tác dụng với viêm quản do virus, chỉ dùng khi có bội nhiễm vi khuẩn theo chỉ định của bác sĩ.
Sử dụng thẻ lọc không khí – khử mùi ion air Card Plus bảo vệ sức khỏe hô hấp
Thẻ lọc không khí – khử mùi ion e air Card Plus đến từ Nhật Bản có khả năng cải thiện chất lượng không khí xung quanh. Sản phẩm nổi bật với công nghệ tiên tiến, có thể phát ra các ion âm có khả năng bám dính và loại bỏ hiệu quả bụi mịn, vi khuẩn, virus cùng các tác nhân gây dị ứng trong không khí.
Sử dụng thẻ lọc không khí khử mùi ion air Card Plus giúp bạn và gia đình giảm tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh, từ đó có thể phòng ngừa hen suyễn và viêm phế quản hiệu quả.
Câu hỏi liên quan
Viêm phế quản có lây không? Lây qua đường nào?
Viêm phế quản chủ yếu do virus, vi khuẩn gây ra, bệnh có thể lây lan qua đường hô hấp thông qua giọt bắn, dịch tiết hoặc tiếp xúc gần.
Viêm phế quản có nguy hiểm không? Biến chứng có thể xảy ra?
Viêm quản cấp tính thường tự khỏi, điều trị triệu chứng là chủ yếu. Viêm quản mãn tính nguy hiểm hơn, có thể dẫn đến COPD, suy hô hấp.
Biến chứng có thể gặp trong viêm phế quản bao gồm viêm phổi, suy hô hấp,…
Viêm phế quản ở trẻ em và người lớn có gì khác nhau?
Trẻ em dễ bị viêm quản hơn do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Ở trẻ em dưới 2 tuổi, thường gặp thể bệnh viêm tiểu phế quản. Triệu chứng ở trẻ em có thể khác người lớn (quấy khóc, bỏ ăn…), cần theo dõi sát sao các triệu chứng ở trẻ.
Xem thêm:
- Viêm phế quản cấp J20 là bệnh gì, có nguy hiểm không?
- Các bệnh lây qua đường hô hấp thường gặp – Top 5 bệnh
- Nguyên nhân khiến cổ họng có đờm và cách loại bỏ hiệu quả
Việc phân biệt viêm quản với các bệnh nhiễm trùng hô hấp khác dựa vào dấu hiệu nhận biết là rất quan trọng để có hướng xử lý đúng đắn. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến những người thân yêu và theo dõi trang Docosan để cập nhật thêm nhiều thông tin sức khỏe hữu ích!
Nguồn tham khảo:
1. Bronchitis vs. Upper Respiratory Infection? – Dispatch Health
- Link tham khảo: https://www.dispatchhealth.com/blog/bronchitis-vs-upper-respiratory-infections/
- Ngày tham khảo: 06/03/2025
2. What’s the Difference Between Bronchitis and the Common Cold? – Healthline
- Link tham khảo: https://www.healthline.com/health/bronchitis-vs-cold
- Ngày tham khảo: 06/03/2025
3. Is It Bronchitis or Pneumonia? – WebMD
- Link tham khảo: https://www.webmd.com/lung/is-it-bronchitis-or-pneumonia
- Ngày tham khảo: 06/03/2025
