Từ khi xuất hiện đến nay, thuốc tránh thai đã cho thấy hiệu quả và tiện lợi khi sử dụng. Doctor có sẵn sẽ giúp bạn tìm hiểu về các loại thuốc tránh thai tốt nhất có trên thị trường hiện nay, bao gồm: thuốc tránh thai hằng ngày, thuốc tránh thai khẩn cấp và các loại thuốc tránh thai cho con bú.
Tóm tắt nội dung
Thuốc tránh thai là gì?
Thuốc tránh thai được biết đến là một phương pháp ngừa thai phổ biến và hiệu quả. Đây là lựa chọn của các chị em phụ nữ chưa muốn có con trong thời gian sắp tới. Ngừa thai bằng thuốc tránh thai là biện pháp mang lại hiệu quả cao và phù hợp kinh tế.
Các loại thuốc tránh thai hoạt động dựa trên nguyên lý sử dụng các hormone tương tự trong cơ thể người phụ nữ với nồng độ phù hợp để không dẫn đến việc mang thai, từ việc ngăn không cho rụng trứng, thay đổi độ dày niêm mạc tử cung để thai khó có thể làm tổ, đến việc thay đổi tính chất dịch nhầy cổ tử cung để ngăn không cho tinh trùng đi vào.
Thuốc tránh thai có mấy loại?
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân các loại thuốc tránh thai theo 2 cách: theo tính chất sử dụng thuốc (thuốc tránh thai khẩn cấp và thuốc tránh thai hằng ngày) và theo thành phần chứa trong thuốc (thuốc tránh thai kết hợp và thuốc tránh thai chỉ chứa progestin).
Phân loại các loại thuốc tránh thai theo tính chất sử dụng
Các loại thuốc tránh thai hằng ngày
Các loại thuốc tránh thai hằng ngày là loại thuốc vỉ 28 viên hoặc 21 viên có chứa nội tiết tố. Chị em sẽ uống đều đặn mỗi ngày 1 viên thuốc vào một khung thời gian cố định, và uống theo chỉ dẫn mũi tên hoặc số thứ tự được đánh trên vỉ thuốc để đạt được hiệu quả ngừa thai tối ưu.
Đối với loại vỉ 21 viên, cả 21 viên thuốc đều chứa nội tiết tố, khi kết thúc vỉ thuốc, sẽ ngừng uống 7 ngày trước khi bắt đầu vỉ thuốc mới. Đối với vỉ thuốc 28 viên, chị em sẽ uống liên tục theo thứ tự được định sẵn, sẽ có 21 viên chứa nội tiết tố như vỉ thuốc 21 viên và kèm theo 7 viên chứa sắt, hoặc một số chất bổ sung khác, tạm gọi là giả dược. 7 viên thuốc này có mục đích giúp duy trì thói quen uống thuốc, và tránh bị quên thời điểm uống vỉ thuốc tiếp theo.
Một số loại thuốc tránh thai hằng ngày loại vỉ 28 viên phổ biến trên thị trường như: Thuốc tránh thai Drosperin, Rigevidon…
Tác dụng phụ của các loại thuốc tránh thai hằng ngày:
- Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: có thể có kinh nguyệt ít hơn hoặc không có kinh nguyệt trong quá trình sử dụng thuốc.
- Tăng cân nhẹ. Tuy nhiên, tác động này thường không lớn và có thể ổn định sau một thời gian.
- Buồn nôn và khó chịu. Điều này thường ổn định sau một vài tuần sử dụng.
- Nhạy cảm hoặc đau nhức ngực.
- Tăng nguy cơ sự hình thành cục máu đông, đặc biệt là ở người có yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc, béo phì hoặc tiền sử tình trạng này.
- Tác động đến tâm trạng: buồn bã, lo âu,…Tuy nhiên, tác động này thường là nhẹ và tự giảm đi sau một thời gian.
Tương tác thuốc:
- Một số loại thuốc kháng sinh như ampicillin, tetracycline, rifampicin và griseofulvin. Một số loại thuốc chống co giật như phenytoin, carbamazepine và phenobarbital
- Một số loại thuốc chống trầm cảm như fluoxetine, sertraline và tricyclic antidepressants
- Thuốc chống đông máu như warfarin hoặc heparin.
Chống chỉ định:
- Những người có tiền sử bệnh tim mạch, bệnh gan hoặc thận nặng.
- Di truyền bệnh đông máu.
- Phụ nữ mang thai hoặc nghi ngờ mang thai.
- Người có tiền sử ung thư nội tiết tố nữ.
- Người có tiền sử đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp
Đây cũng là một loại thuốc không cần kê đơn và khá thân quen với các chị em phụ nữ thời hiện đại. Thuốc tránh thai khẩn cấp được chia làm 2 loại: loại 72 giờ và loại 120 giờ. Mỗi loại sẽ có cách uống khác nhau, nhưng cũng có 1 số lưu ý chung khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp để đạt được hiệu quả như mong muốn:
- Uống càng sớm càng tốt sau khi quan hệ không an toàn.
- Không nên uống quá 2 lần/tháng đối với loại loại 72 giờ, và chỉ nên dùng 1 lần đối với loại thuốc 120 giờ. Trong 1 năm, không nên dùng quá 3 lần, bởi vì thuốc sẽ có hại cho sức khỏe sinh sản của người phụ nữ nếu lạm dụng quá nhiều.
Một số loại thuốc tránh thai khẩn cấp được ưa chuộng hiện nay, ví dụ như: Mifepristone 10mg, Mifestad 10 mg, Postinor 1, Bocinor…
Tác dụng phụ của các loại thuốc tránh thai khẩn cấp:
- Buồn nôn có thể kéo dài trong một thời gian ngắn.
- Mệt mỏi
- Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: kinh nguyệt không đều, đến sớm hoặc muộn hơn bình thường.
- Đau ở vùng ngực.
- Thay đổi tâm trạng: lo âu, khó chịu hoặc mất ngủ.
Lưu ý rằng các tác dụng phụ này thường là tạm thời và sẽ tự giảm đi sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phản ứng phụ nghiêm trọng sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Ngoài ra, các loại thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng trong tình huống khẩn cấp, không nên sử dụng thường xuyên làm biện pháp tránh thai chính.
Tương tác:
- Thuốc chống đông máu như warfarin hoặc heparin, dẫn đến tăng nguy cơ chảy máu.
- Thuốc chống co giật như carbamazepine, phenytoin hoặc phenobarbital có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp.
- Thuốc chống ung thư như tamoxifen hoặc lasofoxifene.
- Thuốc chống vi trùng như rifampicin, rifabutin hoặc griseofulvin.
- Một số loại thuốc khác như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị HIV/AIDS và thuốc trị viêm xoang.
Chống chỉ định:
- Đã có thai
- Quá mẫn cảm với thành phần của thuốc
- Tiền sử bệnh tim mạch hoặc đột quỵ
- Di truyền bệnh đông máu
Phân loại thuốc tránh thai dựa theo thành phần
Dựa theo thành phần trong thuốc, ta có thể chia các loại thuốc tránh thai thành 2 loại: thuốc tránh thai kết hợp và thuốc tránh thai chỉ chứa progestin.
Các loại thuốc tránh thai kết hợp
Phần lớn các loại thuốc tránh thai hiện nay là thuốc tránh thai kết hợp. Từ “kết hợp” ở đây có nghĩa là trong thành phần của viên thuốc, có chứa cả 2 loại hormon là estrogen và progestin. Sự phối hợp của 2 loại nội tiết tố này sẽ đem lại những hiệu quả như sau:
- Ức chế sự rụng trứng.
- Cô đặc chất nhầy bên trong cổ tử cung, cản trở sự di chuyển của tinh trùng để gặp được trứng.
- Thay đổi lớp niêm mạc tử cung khiến môi trường không còn phù hợp cho sự làm tổ của phôi thai nếu đã có sự thụ tinh.
- Giúp điều hoà kinh nguyệt đều đặn, giảm các triệu chứng tiền kinh, giảm lượng máu hành kinh và cũng rút ngắn thời gian hành kinh.
- Giảm các triệu chứng như ra máu âm đạo, đau bụng ở người mắc các bệnh lý như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung.
- Giảm mụn trứng cá.
- Tăng cường kết cấu xương trước thời kỳ mãn kinh.
Các loại thuốc tránh thai kết hợp phổ biến hiện nay, có thể kể đến như: Marvelon, Drosperin,…
Tác dụng phụ của các loại thuốc tránh thai kết hợp:
- Buồn nôn và nôn mửa
- Nhạy cảm, đau nhức hoặc to ngực
- Thay đổi kinh nguyệt: ít kinh, kinh dài hơn hoặc thậm chí không có kinh.
- Thay đổi tâm trạng
Tương tác:
- Một số loại thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc tránh thai kết hợp.
- Thuốc tránh thai kết hợp cũng có thể tương tác với thuốc chống đông như warfarin.
- Một số loại thuốc chống trầm cảm và kháng vi khuẩn.
Chống chỉ định:
- Tiền sử bệnh tim mạch
- Tiền sử đột quỵ
- Tiền sử đông máu hoặc các vấn đề huyết đồ
- Một số bệnh lý gan nặng: xơ gan, viêm gan.
- Tiền sử ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư buồng trứng hoặc các loại ung thư nội tiết tố nữ khác.
- Mang thai
Các loại thuốc tránh thai chỉ chứa progestin
Khác với các thuốc tránh thai kết hợp, thuốc tránh thai progestin chỉ chứa một hormon là progestin, chính vì vậy, thuốc cũng hạn chế một số tác dụng phụ không mong muốn của estrogen, và thường được chị em phụ nữ lựa chọn là các loại thuốc tránh thai cho con bú, hoặc những người có nguy cơ mắc huyết khối cao…
Một số loại thuốc tránh thai chỉ chứa progestin phổ biến như Avalo, Ase avalo…
Tác dụng phụ của các loại thuốc tránh thai chỉ chứa progestin:
- Thay đổi kinh nguyệt: kinh nguyệt không đều, đặc biệt là trong thời gian ban đầu và đôi khi, kinh có thể giảm hoặc biến mất hoàn toàn.
- Thay đổi tình trạng da như mụn trứng cá hoặc da nhờn hơn khi sử dụng thuốc tránh thai chỉ chứa progestin.
- Đau ngực.
- Một số phụ nữ có thể tăng cân khi sử dụng, tuy nhiên, tác động này thường ít quan trọng hơn so với thuốc chứa cả hormone estrogen.
Tương tác:
- Một số loại thuốc kháng sinh như rifampicin và griseofulvin có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai chỉ chứa progestin.
- Thuốc chống động kinh như carbamazepine, phenytoin và phenobarbital.
- Một số loại thuốc chống trầm cảm như fluoxetine và sertraline.
Chống chỉ định:
- Tiền sử bệnh đông máu
- Những người sử dụng thuốc chống đông máu
- Các bệnh lý gan nặng
- Có tiền sử ung thư vú hoặc một số loại ung thư nội tiết tố khác
- Mang thai.
- Tiền sử phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thành phần trong thuốc.
Một số lưu ý chung khi dùng các loại thuốc tránh thai
Với bất kì loại thuốc nào, cũng có những chống chỉ định, những lưu ý cần được người dùng để tâm, để tránh các tác dụng phụ hoặc hậu quả không mong muốn do thuốc gây ra. Khi sử dụng các loại thuốc tránh thai, chị em cần chú ý:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi dùng, hoặc có thể hỏi trực tiếp các bác sĩ sản phụ khoa để được tư vấn kỹ hơn về loại thuốc, và cách uống thuốc đúng.
- Uống thuốc đúng liều lượng.
- Không dùng thuốc tránh thai kết hợp trên đối tượng phụ nữ trên 35 tuổi, người có nguy cơ cao mắc huyết khối, người có tiền sử mắc bệnh tim mạch, ung thư…
- Cần thận trọng khi kết hợp với các loại thuốc khác.
Thuốc tránh thai sẽ có hiệu quả tối ưu khi được sử dụng đúng theo hướng dẫn. Với các loại thuốc tránh thai hằng ngày, yếu tố quyết định là uống thuốc đúng giờ và đều đặn mỗi ngày, với thuốc tránh thai khẩn cấp cần được uống ngay sau khi vừa quan hệ tình dục, và chú ý về số lần sử dụng để hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc ảnh hưởng lên chức năng sinh sản của người phụ nữ. (hình 5)
Câu hỏi thường gặp về các loại thuốc tránh thai:
Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có hại không?
Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi, đau bụng, nhức đầu, mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và tự giảm đi sau vài ngày.
Uống thuốc tránh thai hàng ngày có hại không?
Uống các loại thuốc tránh thai hàng ngày là một phương pháp phổ biến và hiệu quả để ngăn chặn mang thai. Tuy nhiên, như với bất kỳ thuốc nào, nó cũng có thể có một số tác dụng phụ và rủi ro tiềm tàng.
Buồn nôn
Thay đổi hooc môn trong cơ thể
Rủi ro sức khỏe: huyết quản sâu, đột quỵ, bệnh tim,..
Bắt đầu uống thuốc tránh thai hàng ngày khi nào?
Quyết định về việc bắt đầu uống thuốc tránh thai hàng ngày nên được thảo luận và được đề xuất bởi bác sĩ. Tuy nhiên, thường thì có thể được thực hiện trong một số trường hợp sau:
Vừa có kinh nguyệt
Sau khi sử dụng phương pháp tránh thai khác
Sau khi sinh con
Loại thuốc tránh thai nào không tăng cân?
Không có thuốc tránh thai nào hoàn toàn không tăng cân, vì một số loại thuốc tránh thai có thể gây ra sự thay đổi về cân nặng. Tuy nhiên, tác động này có thể khác nhau đối với từng người và không phải ai cũng tăng cân do sử dụng thuốc tránh thai. Một số loại thuốc tránh thai có thể giảm nguy cơ tăng cân:
Thuốc tránh thai chứa hormone hoạt động kép gồm estrogen và progestin.
Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin
Cho con bú uống thuốc tránh thai được không?
Một số loại thuốc tránh thai có thể có tác động tiêu cực đến sữa mẹ hoặc gây rối loạn hoóc môn trong cơ thể con mẹ. Tuy nhiên, có một số loại thuốc tránh thai an toàn hơn để sử dụng trong giai đoạn cho con bú.
Lời kết
Thuốc tránh thai ngày càng trở nên phổ biến hơn đối với chị em phụ nữ ngày nay. Các loại thuốc tránh thai trên thị trường hiện nay có sự khác biệt tương đối về cách sử dụng và thành phần thuốc. Chúng tôi mong rằng thông qua bài viết này đã giúp quý bạn đọc có cái nhìn rõ hơn về các loại thuốc tránh thai, để có thể chọn lựa đúng biện pháp tránh thai phù hợp cho bản thân mình.
Xem thêm:
Các loại thuốc tránh thai đẹp da mà chị em cần biết
Thuốc tránh thai Diane 35: công dụng, giá thành và hiệu quả
Đâu là loại thuốc tránh thai cho con bú tốt nhất?
Thuốc tránh thai nội tiết – Tất tần tật thông tin bổ ích!
Bài viết được tham khảo bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước.
Tài liệu tham khảo: mayoclinic.org, nhs.uk, who.int, drugs.com
