Hướng dẫn kiểm soát tăng huyết áp ở người đái tháo đường và các biện pháp hạn chế, thực phẩm tốt, bài tập thể dục phù hợp và xét nghiệm chẩn đoán.
Tóm tắt nội dung
Kiểm soát tình trạng tăng huyết áp ở người đái tháo đường
Tăng huyết áp là một tình trạng phổ biến ở người bệnh đái tháo đường, gây nguy cơ cao cho sức khỏe tim mạch. Kiểm soát tình trạng tăng huyết áp ở người đái tháo đường không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin quan trọng về cách hạn chế tăng huyết áp, thực phẩm tốt, các bài tập thể dục phù hợp và xét nghiệm chẩn đoán tăng huyết áp.
1. Bệnh nhân đái tháo đường cần làm gì để hạn chế tăng huyết áp
Để kiểm soát tốt huyết áp, người bệnh đái tháo đường cần thực hiện chế độ ăn uống hợp lý để duy trì cân nặng lý tưởng, tránh béo phì, tăng cường tập thể dục thể thao, và tránh căng thẳng. Một biện pháp quan trọng để ổn định huyết áp là giảm lượng muối trong chế độ ăn hàng ngày. Đối với bệnh nhân chưa tăng huyết áp, lượng muối nên được giảm dưới 5 gram mỗi ngày. Nếu đã có tăng huyết áp, cần hạn chế dưới 3 gram mỗi ngày.
Tăng huyết áp
Tham khảo thêm: Top 8 triệu chứng tăng huyết áp đột ngột cần phải lưu ý!
Một số cách đơn giản để giảm muối bao gồm: nêm ít gia vị giàu muối như nước mắm, nước tương, tương ớt, chao, mắm các loại khi nấu ăn. Hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, giăm bông, thịt xông khói, chả lụa, bánh mì, bánh ngọt. Sử dụng các loại gia vị khác như cà ri, hành, tỏi, gừng, riềng, rau mùi, ngũ vị hương. Pha loãng nước chấm như nước tương, nước mắm trên bàn ăn thay vì dùng nguyên chất. Rửa qua thực phẩm nhiều muối như dưa muối, cải muối, cà muối, cá khô.
2. Những thực phẩm tốt cho người bệnh đái tháo đường và cao huyết áp
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát tăng huyết áp. Một số thực phẩm tốt cho người đái tháo đường và cao huyết áp bao gồm:
Ăn uống lành mạnh để hạn chế tình trạng tăng huyết áp
Tham khảo thêm: Những món ăn làm tăng huyết áp người cao huyết áp nên kiêng
Bổ sung rau xanh và trái cây:
- Dễ dàng mang theo và tốt cho sức khỏe: Chuối, cà rốt,… là những lựa chọn lý tưởng cho bệnh nhân tiểu đường và cao huyết áp.
- Kiểm soát đường huyết: Rau xanh và trái cây tươi không làm thay đổi nồng độ đường trong máu đột ngột như các thực phẩm chế biến sẵn hay ngũ cốc tinh chế.
- Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Rau xanh và trái cây chứa hàm lượng natri thấp, rất tốt cho người bệnh cao huyết áp.
Bổ sung các loại hạt vào thực đơn:
- Tiện lợi và tốt cho sức khỏe: Hạnh nhân, điều,… (loại chưa qua chế biến) là lựa chọn nhanh gọn và tốt cho sức khỏe.
- Giảm nguy cơ bệnh tim: Ăn các loại hạt (không thêm muối) giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim – căn bệnh thường gặp ở người tiểu đường và cao huyết áp.
- Thực phẩm ăn nhẹ lý tưởng: Các loại hạt là món ăn nhẹ phù hợp cho bệnh nhân cao huyết áp.
Ưu tiên sử dụng ngũ cốc nguyên cám:
- Giàu chất xơ: Bột yến mạch, lúa mì nguyên cám,… là những loại ngũ cốc nguyên cám dễ ăn, giúp ổn định đường huyết và giảm cảm giác thèm ăn.
- Hỗ trợ kiểm soát cân nặng: Giảm cân giúp việc kiểm soát bệnh tiểu đường và cao huyết áp trở nên dễ dàng hơn.
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường và cao huyết áp. Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, các loại hạt và ngũ cốc nguyên cám vào thực đơn hàng ngày là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.
3. Các bài thể dục phù hợp
Tập thể dục đều đặn giúp kiểm soát tăng huyết áp và duy trì mức đường huyết ổn định. Dưới đây là một số lợi ích chính của việc tập thể dục:
Tăng cường sức khỏe tim mạch:
- Tập thể dục giúp tim hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
- Giảm huyết áp: Hoạt động thể chất giúp hạ huyết áp, đặc biệt quan trọng đối với người bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị tăng huyết áp.
Cải thiện độ nhạy insulin:
- Tập thể dục giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, từ đó kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn.
- Giảm mức HbA1c: HbA1c là xét nghiệm đo mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng. Tập thể dục thường xuyên có thể giúp hạ HbA1c, cải thiện kiểm soát bệnh tiểu đường.
Hỗ trợ giảm cân: Thừa cân béo phì là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến bệnh tiểu đường. Tập thể dục giúp đốt cháy calo, giảm cân hiệu quả, từ đó kiểm soát tốt hơn lượng đường trong máu.
Nâng cao chất lượng cuộc sống: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, mệt mỏi, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh tiểu đường.
Vì thế, người tiểu đường cần đảm bảo hoạt động thể chất 150 phút mỗi tuần, bao gồm đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, zumba hoặc bất kỳ hình thức vận động nào khác để hạn chế tình trạng tăng huyết áp đột ngột và thường xuyên.
Đạp xe giúp hạn chế tình trạng tăng huyết áp đột ngột và thường xuyên
4. Xét nghiệm chẩn đoán tăng huyết áp ở người đái tháo đường
Để chẩn đoán tăng huyết áp chỉ có cách duy nhất là đo huyết áp. Hiện nay, có 3 cách đo huyết áp để chẩn đoán bệnh gồm:
- Đo huyết tại phòng khám: HA ≥ 140/90 mmHg
- Đo huyết áp tại nhà: HA ≥ 135/85 mmHg
- Máy theo dõi huyết áp liên tục 24 giờ (máy Holter huyết áp): HA ≥ 130/80 mmHg
Đo huyết áp tại nhà thường xuyên
Đối với người bệnh tăng huyết áp, cần thực hiện hai nhóm xét nghiệm chính:
Xét nghiệm tìm nguyên nhân khiến cho huyết áp tăng cao:
- Siêu âm bụng tổng quát: Tìm các bệnh lý ở thận và tuyến thượng thận.
- Siêu âm động mạch thận: Phát hiện hẹp động mạch thận.
- Siêu âm động mạch chủ: Phát hiện bệnh hẹp eo động mạch chủ.
- Xét nghiệm chức năng thận: Bao gồm đo creatinin máu, albumin niệu, tổng phân tích nước tiểu.
- Xét nghiệm hormone: Bao gồm aldosterone máu, renin huyết tương, metanephrine máu và niệu, TSH (tuyến giáp), cortisol máu và ACTH (tuyến yên).
- Chụp CT hoặc MRI bụng: Tìm u tuyến thượng thận.
- Đa ký giấc ngủ: Phát hiện bệnh ngưng thở khi ngủ.
Xét nghiệm đánh giá ảnh hưởng của huyết áp lên các cơ quan trong cơ thể:
- Đo điện tim: Phát hiện dày giãn buồng tim, rối loạn nhịp hoặc thiếu máu cơ tim.
- Siêu âm tim: Đánh giá chức năng tim, dày giãn buồng tim, hở van tim.
- Xét nghiệm máu: Bao gồm công thức máu, đường huyết đói, HbA1c, chức năng thận, điện giải đồ, acid uric máu, chức năng tuyến giáp (TSH), mỡ máu, men gan.
- Tổng phân tích nước tiểu: Đánh giá ảnh hưởng của huyết áp lên chức năng thận như gây tiểu đạm, phát hiện bệnh lý cầu thận, ống thận, nhiễm trùng tiểu hoặc đái tháo đường kèm theo.
- Đo vận tốc sóng mạch: Đánh giá độ cứng của mạch máu.
- Đo chỉ số huyết áp cổ chân/cánh tay (ABI): Tìm bệnh hẹp hoặc tắc động mạch ngoại biên ở hai chân.
- Chụp võng mạc: Phát hiện tổn thương mạch máu đáy mắt do huyết áp cao lâu ngày.
Tóm lại, để ổn định huyết áp và ngăn ngừa đột quỵ, bạn cũng nên thay đổi lối sống của mình. Bằng việc thường xuyên luyện tập thể dục, uống đủ nước, hạn chế hút thuốc và sử dụng các loại bia rượu cũng như các chất kích thích khác, sẽ giúp bạn kiểm soát tốt huyết áp, đồng thời giảm các biến chứng nghiêm trọng khác cho sức khỏe.
Kiểm soát tăng huyết áp ở người đái tháo đường là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ các biện pháp y tế, chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Việc hiểu rõ và thực hiện đúng các hướng dẫn sẽ giúp người bệnh duy trì sức khỏe tốt, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Đừng quên thường xuyên kiểm tra huyết áp và tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Nguồn tham khảo:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
