Giải pháp mới cho tình trạng đầy hơi, quấy khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh

Theo dõi Docosan trên

Trẻ sơ sinh quấy khóc, ưỡn người, bụng căng cứng do đầy hơi hoặc chướng bụng là tình trạng thường gặp, gây nhiều lo lắng cho cha mẹ. Quấy khóc dạ đề – cơn quấy khóc kéo dài, lặp đi lặp lại [1] ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển của trẻ, đồng thời khiến phụ huynh kiệt sức vì căng thẳng kéo dài.

Đầy hơi và Quầy khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh

Tình trạng đầy hơi, chướng bụng kèm quấy khóc kéo dài ở trẻ sơ sinh là vấn đề thường gặp. Việc nhận diện đúng nguyên nhân sinh lý và bệnh lý giúp can thiệp phù hợp, hạn chế ảnh hưởng đến thể chất, thần kinh của trẻ và tâm lý cha mẹ.

Khung chẩn đoán phân loại rối loạn khóc ở trẻ sơ sinh

Cần phân biệt rõ tình trạng quấy khóc dạ đề của trẻ với thời kỳ khủng hoảng của bé (wonder weeks) biểu hiện qua việc khóc, cáu gắt từ đó chẩn đoán chính xác và can thiệp phù hợp.

Cơ chế bệnh sinh và nguyên nhân thường gặp

Để tìm được giải pháp hiệu quả, trước hết, ba mẹ cần hiểu rõ về nguyên nhân và dấu hiệu của tình trạng đầy hơi, quấy khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh:

Hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện: Ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong 3 tháng đầu đời, hệ tiêu hóa vẫn đang trong quá trình hoàn thiện về mặt cấu trúc và chức năng. Đặc biệt đối với trẻ sinh non, tình trạng đầy hơi, chướng bụng sẽ dễ gặp hơn so với bé bình thường [3]. Hoạt động co bóp của dạ dày – ruột chưa đồng bộ, nhu động ruột chưa ổn định, và các enzym tiêu hóa như lactase, lipase còn hạn chế. Điều này dẫn đến tình trạng ứ hơi trong ống tiêu hóa, gây chướng bụng, khó chịu.

Nuốt hơi khi bú: Tư thế bú không đúng, bú bình không có van chống sặc, hoặc phản xạ bú quá mạnh có thể khiến trẻ nuốt vào lượng không khí đáng kể. Khí này tích tụ trong dạ dày và ruột, làm tăng áp lực trong ổ bụng, dẫn đến đầy hơi và khó chịu.

Không dung nạp lactose trong sữa: Mặc dù hiếm, một số trẻ có thể có thiếu hụt men lactase bẩm sinh hoặc thứ phát, dẫn đến việc không phân giải được lactose trong sữa mẹ hoặc sữa công thức. Lactose không được tiêu hóa sẽ bị lên men bởi vi khuẩn ruột, sinh khí, gây đầy bụng, tiêu chảy và quấy khóc [4].

Tình trạng đầy hơi, quấy khóc dạ đề không chỉ gián đoạn giấc ngủ của bé, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần mà còn gây ra áp lực tâm lý nặng nề lên ba mẹ, đặc biệt là những người lần đầu làm cha mẹ.

Các biện pháp giảm đầy hơi – Can thiệp không dùng thuốc thường được áp dụng

Tình trạng đầy hơi, chướng bụng ở trẻ sơ sinh thường bắt nguồn từ sự chưa hoàn thiện của hệ tiêu hóa và các yếu tố liên quan đến tư thế bú, cách chăm sóc sau ăn. Các biện pháp không dùng thuốc dưới đây, nếu được thực hiện đúng, có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa một cách hiệu quả.

Vỗ ợ hơi sau bú

Kỹ thuật vỗ ợ hơi là một trong những biện pháp cơ bản nhưng rất quan trọng nhằm giải phóng không khí mà trẻ có thể đã nuốt phải trong quá trình bú. Việc này giúp giảm áp lực bên trong dạ dày, từ đó hạn chế cảm giác đầy hơi và ngăn ngừa tình trạng nôn trớ.

Sau mỗi lần bú, ba mẹ nên bế trẻ ở tư thế thẳng đứng — có thể để bé tựa đầu lên vai người lớn hoặc ngồi hơi nghiêng về phía trước — và dùng tay vỗ nhẹ vùng lưng giữa (giữa hai xương bả vai). Nên vỗ đều tay, nhẹ nhàng trong khoảng 5–10 phút để hỗ trợ khí thoát ra qua đường miệng. Biện pháp này nên được duy trì đều đặn sau mỗi cữ bú, đặc biệt ở trẻ bú bình hoặc có tiền sử trào ngược dạ dày – thực quản [5].

Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ

Xoa bụng là kỹ thuật tác động ngoại vi nhằm kích thích nhu động ruột và hỗ trợ đẩy khí tích tụ trong ống tiêu hóa. Ba mẹ nên đặt trẻ nằm ngửa trên mặt phẳng mềm, sau đó dùng đầu ngón tay hoặc lòng bàn tay xoa quanh rốn theo chiều kim đồng hồ — tương ứng với hướng di chuyển sinh lý của đại tràng. Hãy tưởng tượng mặt đồng hồ trên bụng của bé. Bắt đầu từ 7 hoặc 8 giờ và di chuyển từ trái sang phải theo hình bán nguyệt, nhẹ nhàng ấn và trượt tay theo chiều kim đồng hồ. Một tay theo sau tay kia [6].

Tập tư thế đạp xe cho bé

Động tác đạp xe là một bài tập đơn giản giúp hỗ trợ nhu động ruột, đặc biệt có ích với trẻ có xu hướng giảm vận động ruột hoặc hay bị tích khí ở đại tràng. Để thực hiện, đặt trẻ nằm ngửa trên giường hoặc chiếu phẳng, giữ nhẹ hai cổ chân và luân phiên gập – duỗi chân bé như đang đạp xe.

Thao tác này giúp tạo áp lực cơ học nhẹ lên ổ bụng, từ đó thúc đẩy khí di chuyển ra ngoài. Ngoài hiệu quả giảm đầy hơi, bài tập này còn mang lại lợi ích vận động cơ bản và tăng tương tác giữa trẻ và ba mẹ [7].

Điều chỉnh tư thế bú và chế độ ăn của mẹ

Tư thế bú sai là nguyên nhân phổ biến gây nuốt khí (aerophagia) dẫn đến đầy hơi. Trẻ bú mẹ cần được hỗ trợ ngậm bắt vú đúng khớp, với đầu cao hơn dạ dày để hạn chế khí vào dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược [8]. Với trẻ bú bình, cần sử dụng núm vú phù hợp, đảm bảo dòng chảy ổn định và hạn chế bọt khí [9].

Chế độ ăn của mẹ cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ bú mẹ hoàn toàn. Một số thực phẩm sinh hơi (đậu, bắp cải, hành tây, đồ uống có gas) có thể qua sữa mẹ gây khó chịu tiêu hóa cho bé [10]. Cần theo dõi phản ứng của trẻ, và nếu nghi ngờ bất dung nạp protein sữa bò, có thể loại bỏ sữa khỏi khẩu phần mẹ trong 1–2 tuần theo hướng dẫn của bác sĩ.

Một số khó khăn của phương pháp truyền thống

Mặc dù các biện pháp không dùng thuốc như vỗ ợ hơi, xoa bụng, thay đổi tư thế bú… giúp hỗ trợ nhất định trong chăm sóc trẻ đầy hơi, nhưng vẫn tồn tại một số bất cập trong thực hành lâm sàng:

• Phụ thuộc kỹ thuật và kinh nghiệm: Các phương pháp này đòi hỏi người chăm sóc phải thực hiện đúng thao tác, đều đặn và nhất quán, điều này có thể khó khăn với phụ huynh thiếu kinh nghiệm.
• Tốn thời gian và công sức: Cần áp dụng nhiều lần trong ngày, kể cả ban đêm, gây mệt mỏi kéo dài cho người chăm sóc, đặc biệt trong giai đoạn hậu sản.
• Hiệu quả giới hạn: Phương pháp chủ yếu có tác dụng hỗ trợ tạm thời, hiệu quả không ổn định và thường không đủ để cải thiện triệu chứng ở những trường hợp có biểu hiện nặng hoặc kéo dài.
• Áp lực và mệt mỏi cho ba mẹ: Việc chăm sóc liên tục trong tình trạng thiếu ngủ và áp lực tinh thần kéo dài có thể dẫn đến stress, rối loạn lo âu hoặc trầm cảm sau sinh, ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc trẻ.

Xu hướng hỗ trợ giảm đầy hơi ở trẻ sơ sinh bằng sản phẩm thoa ngoài da

Trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh, đầy hơi và chướng bụng là những biểu hiện thường gặp, chủ yếu liên quan đến hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Trẻ có thể trở nên quấy khóc, khó ngủ và bú kém, gây ảnh hưởng đến cả sức khỏe của trẻ lẫn tâm lý phụ huynh. Các biện pháp hỗ trợ truyền thống như vỗ ợ hơi, xoa bụng, thay đổi tư thế bú… vẫn đóng vai trò quan trọng.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một xu hướng mới đang được ghi nhận trong tiếp cận hỗ trợ giảm đầy hơi cho trẻ: sử dụng sản phẩm dạng lăn ngoài da chứa thành phần thảo dược.

Dạng lăn ngoài da – Giải pháp hỗ trợ tiện lợi hơn so với các dạng đường uống

Các chế phẩm đường uống như enzyme tiêu hóa, men vi sinh hoặc dược liệu chống co thắt tuy phổ biến, nhưng ở trẻ sơ sinh, việc sử dụng đường toàn thân vẫn cần được cân nhắc thận trọng [11]. Trẻ ở độ tuổi này có hệ gan – thận chưa hoàn chỉnh [12], hàng rào bảo vệ niêm mạc còn non yếu, nên việc sử dụng nhiều sản phẩm uống, đặc biệt không có chỉ định y tế rõ ràng, có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột hoặc gây dị ứng.

Vì vậy, các sản phẩm dạng lăn ngoài da được xem là giải pháp thay thế hợp lý hơn, nhờ hai ưu điểm chính:

• Tác dụng phụ thấp: Khi sử dụng ngoài da, hoạt chất thẩm thấu qua da với liều thấp, ít nguy cơ gây tác dụng phụ toàn thân. Đây là lựa chọn phù hợp trong giai đoạn sơ sinh, khi trẻ cần được bảo vệ khỏi các yếu tố kích thích đường tiêu hóa trực tiếp.
• Tiện lợi: Dạng lăn giúp phụ huynh dễ thao tác, không cần ép trẻ uống hay can thiệp bằng miệng – điều thường gặp khó khăn khi trẻ đang trong tình trạng quấy khóc, mất hợp tác.
• Tác dụng tại chỗ: Việc bôi ngoài da cho bé sẽ mang đến tác dụng nhanh tại chỗ, tác đúng vị trí, nhanh và nồng độ thấp, hạn chế các tác dụng phụ ở các cơ quan khác so với đường uống.

Thành phần thảo dược dịu nhẹ – Xu hướng ưu tiên trong sản phẩm cho trẻ sơ sinh

Một trong những xu hướng nổi bật trong phát triển sản phẩm chăm sóc trẻ sơ sinh hiện nay là tăng cường sử dụng các thảo dược thiên, dịu nhẹ. Nổi bật trong nhóm này là Asafoetida (A-Ngùy) – một dược liệu có nguồn gốc từ y học cổ truyền Ấn Độ [13].

Một nghiên cứu của KN Mala năm 2018 cho thấy, chiết xuất từ cây A-Ngùy giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng rối loạn tiêu hóa chức năng: giảm đầy bụng sau ăn (74%), chán ăn (69%), chướng bụng (58%) và say tàu xe (75%). Tỷ lệ cải thiện tiêu hóa chung đạt 77%, và tất cả người tham gia đều không ghi nhận tác dụng phụ [14].

Chiết xuất từ nhựa cây A-Ngùy chứa các hợp chất sinh học như ferulic acid, coumarin, disulfide và tinh dầu bay hơi, có khả năng giảm co thắt cơ trơn đường ruột, hỗ trợ tống khí và kích thích nhu động ruột nhẹ nhàng [15].

Cây A-Ngùy là thảo dược tác động mạnh lên hệ tiêu hóa, giúp làm sạch và tăng cường chức năng ruột. Tinh dầu bay hơi trong nhựa cây thoát ra qua hơi thở và dịch cơ thể, có thể kích thích ho và hỗ trợ long đờm, làm sạch đường hô hấp [13].

Khi được sử dụng dạng thoa ngoài da, các hoạt chất dễ bay hơi có thể hấp thụ qua da một cách nhanh chóng, phát huy tác dụng một cách hiệu quả mà không cần dùng đường uống, giúp:

• Kích thích nhu động ruột nhẹ nhàng
• Hỗ trợ tống xuất khí tích tụ trong dạ dày – ruột
• Giảm co thắt ống tiêu hoá – nguyên nhân gây đau quặn và khóc dạ đề

Đây là một hướng đi tiềm năng kết hợp giữa y học cổ truyền và nghiên cứu dược lý hiện đại, mang lại hiệu quả cao cho trẻ nhỏ.

Gợi ý: Chai lăn GazGo Baby – Giải pháp mới cải thiện tình trạng đầy hơi, quấy khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh

GazGo Baby là sản phẩm thoa ngoài da có chiết xuất từ cây A-Ngùy, sản phẩm có thiết kế dạng chai lăn tiện dụng, chỉ cần thoa nhẹ lên vùng bụng bé để hỗ trợ giảm đầy hơi, chướng bụng và giúp bé dễ chịu hơn.

Chăm sóc bé yêu không còn là gánh nặng mà là hành trình tràn ngập niềm vui khi có những giải pháp hỗ trợ đúng đắn. Sản phẩm lăn giảm đầy hơi GAZGO BABY chính là một trong những giải pháp như vậy, mang lại hiệu quả nhanh chóng, giúp xoa dịu những cơn khó chịu của bé và mang lại sự bình yên cho cả gia đình.

Ba mẹ hiện đại ơi, đừng ngần ngại tìm hiểu và trải nghiệm giải pháp đột phá này để hành trình chăm sóc con yêu trở nên nhẹ nhàng và hạnh phúc hơn nhé!

Tác giả: ThS.BS.CKI Lê Chí Hiếu – Khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố

Nguồn tham khảo:

[1] Colic [Internet]. Cleveland Clinic. 2025. Available from: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10823-colic
[2] Excessive crying in infants: MedlinePlus Medical Encyclopedia [Internet]. Available from: https://medlineplus.gov/ency/article/003023.htm
[3] Indrio F, Neu J, Pettoello-Mantovani M, Marchese F, Martini S, Salatto A, et al. Development of the gastrointestinal tract in newborns as a challenge for an appropriate nutrition: A Narrative review. Nutrients [Internet]. 2022 Mar 28;14(7):1405. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9002905/
[4] Malik Z. Lactose intolerance [Internet]. MSD Manual Consumer Version. 2025. Available from: https://www.msdmanuals.com/home/digestive-disorders/malabsorption/lactose-intolerance
[5] Burping your baby [Internet]. Nemours KidsHealth. Available from: https://kidshealth.org/en/parents/burping.html
[6] Crider C. Baby massage for gas [Internet]. Healthline. 2020. Available from: https://www.healthline.com/health/baby/baby-massage-for-gas-2
[7] 5 positions to relieve gas in babies [Internet]. Enfamil. 2025. Available from: https://www.enfamil.com/articles/positions-to-relieve-gas-in-babies/
[8] Breastfeeding positioning and attachment [Internet]. HSE.ie. Available from: https://www2.hse.ie/babies-children/breastfeeding/a-good-start/positioning-and-attachment/
[9] Choosing a bottle flow rate [Internet]. Available from: https://www.nationwidechildrens.org/family-resources-education/health-wellness-and-safety-resources/helping-hands/choosing-a-bottle-flow-rate
[10] Jeong G, Park SW, Lee YK, Ko SY, Shin SM. Maternal food restrictions during breastfeeding. Korean Journal of Pediatrics [Internet]. 2017 Jan 1;60(3):70. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5383635/
[11] Indrio F, Neu J. The intestinal microbiome of infants and the use of probiotics. Current Opinion in Pediatrics [Internet]. 2011 Mar 16;23(2):145–50. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3155417/
[12] Alomar MJ. Factors affecting the development of adverse drug reactions (Review article). Saudi Pharmaceutical Journal [Internet]. 2013 Feb 24;22(2):83–94. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3950535/
[13] Mahendra P, Bisht S. Ferula asafoetida : Traditional uses and pharmacological activity. Pharmacognosy Reviews/Bioinformatics Trends/Pharmacognosy Review [Internet]. 2012 Jan 1;6(12):141. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23055640/
[14] Mala KN, Thomas J, Syam DS, Maliakel B, Krishnakumar IM. Safety and Efficacy of Ferula asafoetida in Functional Dyspepsia: A Randomized, Double‐Blinded, Placebo‐Controlled Study. Evidence-based Complementary and Alternative Medicine [Internet]. 2018 Jan 1;2018(1). Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6129344/
[15] ScienceDirect. Asafoetida [Internet]. In: ScienceDirect Topics — Agricultural and Biological Sciences. Available from: https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/asafoetida