Chế độ ăn uống khoa học cho người bệnh đái tháo đường type 1

Chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều trị bệnh đái tháo đường type 1. Việc lựa chọn thực phẩm hợp lý giúp kiểm soát mức đường huyết và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy cùng Docosan tìm hiểu về vấn đề này nhé!

Tại sao chế độ ăn quan trọng với người bệnh đái tháo đường type 1?

Chế độ ăn uống rất quan trọng đối với người bệnh đái tháo đường type 1, vì nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Khi không kiểm soát được mức đường huyết, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng như:

• Bệnh tim mạch: Đái tháo đường có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bao gồm đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
• Suy thận: Mức đường huyết cao kéo dài có thể gây tổn thương thận, dẫn đến suy thận.
• Mắt: Biến chứng võng mạc có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
• Bệnh thần kinh: Đường huyết không kiểm soát có thể làm tổn thương các dây thần kinh, dẫn đến đau, tê liệt, hoặc thậm chí hoại tử các chi.

Chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp kiểm soát mức đường huyết, từ đó ngăn ngừa các biến chứng trên, đồng thời duy trì sức khỏe tổng thể và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Chế độ ăn uống khoa học cho người bệnh đái tháo đường type 1

Đối với người bệnh đái tháo đường type 1, chế độ ăn uống khoa học là yếu tố quan trọng để giúp kiểm soát đường huyết và cải thiện sức khỏe. Các nhóm thực phẩm chủ yếu trong chế độ ăn này bao gồm:

Carbohydrate

Carbohydrate có ba loại chính: tinh bột, đường và chất xơ. Chúng có trong thực phẩm như đậu, rau củ, trái cây, bánh mì, mì ống và chuyển hóa thành đường, ảnh hưởng đến mức glucose trong máu.

• Người tiểu đường cần cân bằng carbohydrate với insulin.
• Nên chọn loại ít chế biến, ít đường bổ sung, giàu chất xơ và dinh dưỡng.
• Khi bị hạ đường huyết, nên ăn carbohydrate tác dụng nhanh như nước ép trái cây, bánh quy, mật ong, nho khô…
• Một khẩu phần 15g carbohydrate là mức khởi đầu phù hợp.

Trái cây

Trái cây là nguồn cung cấp đường tự nhiên và nên được tính vào tổng lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống.

• Có thể chọn trái cây tươi, đông lạnh hoặc đóng hộp, ưu tiên loại có ít đường bổ sung.
• Cần hiểu rõ lượng carbohydrate trong từng khẩu phần trái cây để kiểm soát đường huyết và insulin hiệu quả.
• Không nhất thiết phải giới hạn ở mức 15g carbohydrate mỗi bữa, nhưng cần điều chỉnh lượng ăn dựa trên nhu cầu insulin và kế hoạch kiểm soát đường huyết.

>> Xem thêm: 7 loại trái cây tốt cho người đái tháo đường

Rau

Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên hạt giàu dinh dưỡng và chất xơ, nên chiếm ít nhất 50% lượng ngũ cốc tiêu thụ. Các lựa chọn tốt bao gồm gạo lứt, ngũ cốc cám, bánh mì nguyên hạt. Cần kiểm tra nhãn mác để điều chỉnh phù hợp với thuốc điều trị.

Sữa

Nên chọn sữa hoặc sữa chua ít béo hoặc không béo để tốt cho sức khỏe. Sữa chua có sẵn đường tự nhiên nhưng một số loại còn được thêm đường hoặc chất tạo ngọt nhân tạo. Nếu muốn giảm calo, bạn có thể chọn sữa chua có chất tạo ngọt nhân tạo vì nó ít calo hơn so với sữa chua có thêm đường.

Đạm (thịt, cá)

Nên ăn cá và gia cầm thường xuyên hơn để có nguồn protein tốt cho sức khỏe. Khi chế biến gia cầm như gà hoặc gà tây, hãy loại bỏ da để giảm chất béo bão hòa. Ưu tiên các loại thịt nạc như thịt bò, thịt bê, thịt lợn hoặc thịt thú rừng và các cá giàu omega-3 như cá hồi để hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Chọn các phương pháp nấu như nướng, quay, nướng vỉ, nướng lò hoặc luộc thay vì chiên để hạn chế dầu mỡ.

Hạn chế chất béo, đồ ngọt, rượu bia

Chất béo bão hòa và thực phẩm ngọt làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch và tăng đường huyết. Hạn chế tiêu thụ những thực phẩm này giúp giảm thiểu các biến chứng của bệnh đái tháo đường. Thông qua việc áp dụng chế độ ăn uống khoa học này, người bệnh đái tháo đường type 1 có thể duy trì mức đường huyết ổn định và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Thời điểm ăn uống của bệnh nhân tiểu đường type 1

Biết khi nào ăn cũng quan trọng không kém việc biết nên ăn gì đối với bệnh nhân đái tháo đường type 1. Chế độ ăn uống lành mạnh, kết hợp với liều lượng insulin thích hợp, giúp duy trì mức đường huyết ổn định và tránh tình trạng tăng giảm đột ngột đường huyết. Ăn đủ ba bữa chính giúp kiểm soát lượng đường trong máu và duy trì năng lượng ổn định. Bữa sáng đặc biệt quan trọng vì bỏ bữa có thể làm tăng đường huyết vào buổi chiều và ban đêm. Bữa trưa và bữa tối cần cân bằng lượng carbs, tránh ăn tối quá muộn để hạn chế béo phì và rối loạn đường huyết. Ngoài ba bữa chính, một số người tiểu đường cần ăn nhẹ để ổn định đường huyết, đặc biệt là trước khi ngủ nếu dễ bị hạ đường huyết ban đêm. Tập thể dục sau bữa ăn giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả. Những người dùng insulin hoặc thuốc trị tiểu đường có thể cần ăn nhẹ trước khi tập để tránh hạ đường huyết, do cơ bắp sử dụng nhiều glucose hơn trong quá trình vận động.

Nên ăn gì vào bữa sáng, bữa trưa và bữa tối?

Người bệnh đái tháo đường type 1 có thể ăn đa dạng các loại thực phẩm, miễn là lựa chọn những thực phẩm lành mạnh và kiểm soát lượng carbohydrate tiêu thụ. Về cơ bản, chế độ ăn bao gồm các nhóm thực phẩm từ tất cả các nhóm chính, với sự chú trọng vào các thực phẩm chứa carbohydrate lành mạnh như ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, và trái cây.

• Bữa sáng: Một lựa chọn tốt là bát ngũ cốc nguyên hạt như bột yến mạch hoặc bánh mì nguyên cám với sữa ít béo. Bạn cũng có thể chọn trứng và bánh mì nướng nguyên hạt hoặc sữa chua không đường với trái cây.
• Bữa trưa: Bánh mì nguyên cám với gà, cá hoặc thịt gà, kèm salad là lựa chọn hợp lý. Một món ăn khác là súp rau củ hoặc salad đậu và cá ngừ, kết hợp với một khẩu phần trái cây và sữa chua không đường.
• Bữa tối: Các món ăn như gà nướng với khoai tây và rau, cơm gà xào kiểu Thái, hoặc món cà ri rau củ và đậu sẽ giúp cung cấp đủ dinh dưỡng mà không làm tăng đột ngột đường huyết.

Gợi ý lựa chọn sữa cho người tiểu đường Sữa là nguồn bổ sung dinh dưỡng quan trọng giúp người bệnh tiểu đường tăng cường sức khỏe, duy trì năng lượng và hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả. Tuy nhiên, không phải loại sữa nào cũng phù hợp. Việc lựa chọn đúng loại sữa là điều cần thiết để tránh làm tăng chỉ số đường huyết sau ăn và phòng ngừa biến chứng. Tiêu chí lựa chọn sữa cho người tiểu đường:

• Hàm lượng đường thấp hoặc không đường:Ưu tiên các sản phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp, không thêm đường tinh luyện.
• Cung cấp dưỡng chất cân đối: Nên chọn sữa có đầy đủ protein, chất béo tốt, vitamin và khoáng chất thiết yếu, giúp duy trì sức khỏe toàn diện.
• Giàu chất xơ hòa tan (FOS, inulin…): Hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát lượng đường trong máu.
• Chứa crom picolinate hoặc các thành phần hỗ trợ chuyển hóa đường: Giúp cải thiện khả năng đáp ứng insulin.
• Thương hiệu rõ ràng, được kiểm nghiệm lâm sàng: Nên chọn các sản phẩm được chứng minh hiệu quả trong kiểm soát đường huyết.

👉 Lưu ý: Trước khi dùng sữa thường xuyên, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn sản phẩm phù hợp với thể trạng, chỉ số đường huyết và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Gợi ý: Bạn có thể tham khảo sữa Glucerna của Abbott – một trong những dòng sữa chuyên biệt dành cho người tiểu đường và tiền tiểu đường, đã được nghiên cứu lâm sàng và khuyên dùng bởi các chuyên gia dinh dưỡng trên toàn thế giới.

Đặc biệt, khi mua sữa Glucerna, bạn sẽ nhận được ưu đãi độc quyền hoàn tiền và nhiều phần quà hấp dẫn dành riêng cho khách hàng trên Docosan:

Mời bạn tham khảo Glucerna, hương vani 800g: Nhận hoàn tiền lên đến 200.000vnđ, khi mua Combo 2 lon Glucerna, 800g: Tiện lợi hơn khi mua Glucerna, dạng pha sẵn:: Chương trình “Hướng dẫn Thay đổi Lối sống – Phòng ngừa bệnh Mãn tính” của DIAB giúp người tham gia thay đổi thói quen sinh hoạt, ăn uống và vận động để phòng ngừa các bệnh như đái tháo đường type 2. Với các buổi tư vấn trực tiếp từ bác sĩ và huấn luyện viên sức khỏe, chương trình này giúp cải thiện sức khỏe toàn diện và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Một số câu hỏi liên quan

Người bệnh đái tháo đường type 1 có nên giảm cân không?

Giảm cân có thể hữu ích đối với một số người bệnh đái tháo đường type 1, đặc biệt là những người thừa cân hoặc béo phì. Việc giảm cân giúp cải thiện sự nhạy cảm với insulin và kiểm soát mức đường huyết tốt hơn. Tuy nhiên, quá trình giảm cân phải được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo không ảnh hưởng đến lượng insulin và duy trì sức khỏe tổng thể.

Có nên sử dụng chất thay thế đường không?

Trả lời sơ bộ có 2 loại chất thay thế đường là:

• Chất tạo ngọt nhân tạo: Những chất này không cung cấp năng lượng và không làm thay đổi mức đường huyết, vì vậy chúng có thể thay thế đường trong chế độ ăn. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng cần thận trọng, tránh lạm dụng quá mức.
• Chất thay thế đường tự nhiên: Những chất này không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, nhưng vì chứa calo, nên không nên tiêu thụ với số lượng lớn. Việc sử dụng chất thay thế đường tự nhiên có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa như đau dạ dày hoặc tiêu chảy khi dùng quá nhiều. 

Xem thêm

• Hướng dẫn 1 số chiến lược điều trị đái tháo đường từ Bộ Y tế
• Điều trị đái tháo đường: Những lưu ý quan trọng cần biết

Chế độ ăn uống khoa học là yếu tố quan trọng giúp người bệnh đái tháo đường type 1 kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa biến chứng. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, kết hợp với liều insulin đúng, sẽ giúp duy trì sức khỏe ổn định. Tư vấn từ bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng kế hoạch ăn uống hiệu quả. Nếu bạn thấy bài viết này hay và hữu ích thì hãy chia sẻ tới bạn bè và người thân của mình nhé!