Cườm nước – Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Bệnh cườm nước là một nhóm bệnh về mắt có thể gây giảm thị lực và mù lòa do tổn thương dây thần kinh thị giác. Có nhiều dạng bệnh khác nhau, tuy nhiên hầu hết đều không có triệu chứng ban đầu – vì vậy nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao nên thường xuyên khám định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy bệnh cườm nước là gì, nguyên và phương pháp điều trị như thế nào? Hãy cùng Doctor có sẵn tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Bệnh cườm nước là gì?

Bệnh cườm nước hay tăng nhãn áp (glaucoma) là một nhóm bệnh về mắt gây tổn thương dây thần kinh thị giác. Dây thần kinh thị giác gửi thông tin hình ảnh từ mắt đến não, đóng vai trò quan trọng để có thị lực tốt. Bệnh cườm nước gây tăng áp lực trong mắt, từ đó làm tổn thương dây thần kinh thị giác, có thể dẫn tới mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.

Căn bệnh này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù ở người trên 60 tuổi. Nếu được phát hiện sớm, tình trạng mất thị lực có thể được điều trị hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.

Trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ hơn về căn bệnh này:

Một số địa chỉ điều trị cườm nước uy tín

Bạn cần khám mắt định kỳ để phát hiện bệnh cườm nước kịp thời, đặc biệt là các trường hợp có nguy cơ cao. Một số địa chỉ điều trị uy tín bạn có thể tham khảo sau đây:

Phòng khám Chuyên khoa Mắt – BS CKII. Lê Hồng Hà 

Phòng khám Mắt Bác sĩ CKII Lê Hồng Hà luôn là một trong những địa điểm đáng tin cậy, nằm trong top tìm kiếm của bệnh nhân. Với chuyên môn khám và điều trị nhãn khoa cùng trang thiết bị hiện đại, đây là một trong những địa chỉ uy tín điều trị cườm nước mà các bạn có thể tham khảo.

Phòng khám Chuyên khoa Mắt Thu Ba 

Phòng khám Mắt Bác Sĩ Thu Ba do Bác sĩ Huỳnh Thị Thu Ba (đã có hơn 30 năm kinh nghiệm trong việc chữa và khám mắt cho bệnh nhân, nguyên Trưởng Khoa Mắt bệnh viện An Sinh) trực tiếp thăm khám. Phòng khám đặc biệt chuyên điều trị về: mổ mắt, cận thị, viễn thị, loạn thị, bệnh cườm nước, đục thủy tinh thể, mổ mắt Lasik.

Vigor Health

Phòng khám Vigor Health có hơn 10 năm kinh nghiệm trong việc chăm sóc, thăm khám sức khỏe và chữa bệnh. Phòng khám cung cấp dịch vụ điều trị bệnh cườm nước được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm và sử dụng công nghệ tiên tiến để đảm bảo kết quả tốt nhất cho bệnh nhân.

Bệnh viện Mắt Sài Gòn

Với 10 Bệnh viện, 03 Phòng khám và Trung tâm nhãn khoa trải dài khắp 3 miền, Hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn tự hào là Hệ thống Bệnh viện chuyên khoa Mắt lớn nhất Việt Nam. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, chuyên điều trị các vấn đề về mắt trong đó có bệnh cườm nước.

Bệnh viện Mắt TPHCM

Bệnh viện Mắt TPHCM là bệnh viện chuyên khoa hạng I chuyên ngành Nhãn Khoa hàng đầu của Việt Nam. Bệnh viện thực hiện hầu hết những kỹ thuật nhãn khoa tiên tiến, hiện đại mà ngành Mắt thế giới đã và đang triển khai, bao gồm các phương pháp điều trị bệnh cườm nước. Đây là một địa chỉ điều trị uy tín các bạn có thể tham khảo khi có nhu cầu thăm khám và điều trị.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh cườm nước

Thủy dịch thường chảy ra khỏi mắt qua mô nằm ở góc – nơi giao nhau giữa mống mắt và giác mạc. Góc chứa mạng lưới các kênh thoát thủy dịch (trabecular meshwork). Khi mắt tiết ra quá nhiều thủy dịch hoặc hệ thống kênh thoát không hoạt động bình thường, áp lực trong mắt có thể tăng lên, làm tổn thương dây thần kinh thị giác. 

Các nguyên nhân ít phổ biến hơn của bệnh bao gồm chấn thương ở mắt, hóa chất, nhiễm trùng mắt nghiêm trọng, tình trạng viêm hoặc có thể do quá trình phẫu thuật khi điều trị tình trạng khác ở mắt. 

Các yếu tố nguy cơ cao dẫn đến bệnh cườm nước bao gồm:

• Tuổi trên 55.
• Tiền sử gia đình.
• Một số tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như đái tháo đường, đau nửa đầu, huyết áp cao và thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm.
• Giác mạc ở trung tâm mỏng.
• Cận thị nặng hoặc viễn thị.
• Chấn thương ở mắt hoặc một số loại phẫu thuật mắt.
• Lạm dụng thuốc corticosteroid, đặc biệt là thuốc nhỏ mắt, trong thời gian dài.

Bệnh nhân tuyệt đối không được chủ quan. Hãy chủ động khám từ sớm khi nghi ngờ bị cườm nước:

Phân loại bệnh cườm nước

Có một số loại bệnh cườm khác nhau, trong đó 2 loại chính là bệnh cườm nước góc mở và góc đóng. Có thể phân loại bệnh theo nguyên nhân, chẳng hạn như:

Bệnh cườm nước nguyên phát

Bệnh cườm nước nguyên phát không phải do các tình trạng bệnh lý khác gây ra, bao gồm:

Bệnh cườm nước góc mở (glaucoma góc mở) 

Đây là dạng bệnh phổ biến nhất. Góc thoát thủy dịch được hình thành bởi mống mắt và giác mạc vẫn mở, nhưng các phần khác của hệ thống kênh thoát không hoạt động đúng cách. Điều này có thể dẫn đến áp lực mắt tăng dần và tăng với tốc độ chậm.

Đa số trường hợp không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi bắt đầu mất thị lực và có thể không nhận thấy tình trạng mất thị lực ngay lập tức. Theo thời gian, áp lực sẽ làm tổn thương dây thần kinh thị giác, ảnh hưởng đến thị lực, cuối cùng có thể dẫn đến mù lòa. Những người bị huyết áp cao hoặc đái tháo đường có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn.

Bệnh cườm nước góc đóng (glaucoma góc đóng)

Mắt bị cườm nước góc đóng có mống mắt phình ra, lồi lên một phần hoặc toàn bộ góc thoát thủy dịch. Kết quả là thủy dịch tích tụ nhanh chóng, khiến áp lực mắt tăng đột ngột. Nếu không được điều trị, có thể gây mù chỉ sau vài ngày. Hãy đến bác sĩ ngay lập tức nếu bạn đột nhiên có các triệu chứng như: đau mắt dữ dội, đau bụng (buồn nôn), đỏ mắt, mờ mắt. Tuy nhiên bệnh cũng có thể phát triển chậm hơn và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.

Bệnh glaucoma nhãn áp bình thường

Chưa xác định được nguyên nhân chính xác tại sao dây thần kinh thị giác bị tổn thương khi nhãn áp ở mức bình thường. Có thể do dây thần kinh thị giác nhạy cảm hoặc lưu lượng máu tưới ít hơn. Lưu lượng máu bị hạn chế có thể do sự tích tụ các chất béo trong động mạch hoặc các tình trạng khác làm tổn thương tuần hoàn. Sự tích tụ chất béo trong động mạch còn được gọi là xơ vữa động mạch.

Một số nguy cơ cao dẫn đến bệnh glaucoma nhãn áp bình thường chẳng hạn như: tiền sử gia đình, có một số vấn đề về tim, như nhịp tim không đều, huyết áp thấp. 

Bệnh cườm nước ở trẻ em

Trẻ em có thể mắc bệnh cườm nước bẩm sinh hoặc phát triển bệnh trong vài năm đầu đời. Hệ thống kênh thoát thủy dịch bị chặn, chấn thương hoặc tình trạng bệnh lý tiềm ẩn có thể gây tổn thương thần kinh thị giác. Nếu trẻ sơ sinh được phẫu thuật sớm, trẻ thường sẽ không bị mất thị lực vĩnh viễn.

Bệnh cườm nước thứ phát

Đôi khi bệnh do một tình trạng bệnh lý khác gây ra – tình trạng này được gọi là bệnh cườm nước thứ phát, bao gồm:

Bệnh cườm nước tạo mạch mới (Neovascular glaucoma)

Bệnh xảy ra khi mắt tạo thêm các mạch máu che phủ phần mắt nơi thủy dịch chảy ra. Thường do một tình trạng bệnh lý khác gây ra, như đái tháo đường hoặc huyết áp cao. Loại này có thể khó điều trị. Các bác sĩ cần điều trị nguyên nhân cơ bản (như bệnh đái tháo đường hoặc huyết áp cao) và sử dụng các phương pháp điều trị để giảm áp lực trong mắt. 

Bệnh cườm nước sắc tố (Pigmentary glaucoma)

Bệnh xảy ra khi sắc tố từ mống mắt bong ra và ngăn thủy dịch chảy ra khỏi mắt. Nếu mắc phải tình trạng này, bạn có thể bị mờ mắt hoặc nhìn thấy các vòng màu cầu vồng xung quanh đèn, đặc biệt là khi tập thể dục. 

Bệnh cườm nước bong tróc (Exfoliation glaucoma)

Bệnh tăng nhãn áp bong tróc (hội chứng giả bong bao) là một loại cườm nước góc mở xảy ra ở một số người mắc hội chứng bong tróc, một tình trạng khiến vật chất dư thừa lắng đọng trên các bộ phận của mắt và ngăn chặn thủy dịch chảy ra. Hội chứng giả bong bao có thể tiến triển nhanh hơn bệnh cườm nước góc mở nguyên phát và thường gây ra áp lực mắt cao hơn. 

Bệnh cườm nước màng bồ đào (Uveitis glaucoma)

Bệnh có thể xảy ra ở những người bị viêm màng bồ đào. Viêm màng bồ đào có thể gây viêm và sẹo ở giữa mắt, từ đó có thể làm hỏng hoặc chặn phần mắt nơi thủy dịch chảy ra, gây ra áp lực mắt cao và dẫn đến bệnh cườm nước màng bồ đào và mất thị lực.  

Nguyên nhân khác

Các tình trạng sức khỏe khác như đục thủy tinh thể, khối u hoặc chấn thương ở mắt cũng có thể gây ra bệnh cườm nước, tuy nhiên trường hợp này không phổ biến.

Triệu chứng bệnh cườm nước

Các triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào loại và giai đoạn bệnh. Hầu hết những người mắc bệnh cườm nước góc mở đều không có triệu chứng. Nếu các triệu chứng phát triển, chúng thường ở giai đoạn muộn của bệnh. Đó là lý do tại sao căn bệnh này thường được gọi là “kẻ trộm thị lực thầm lặng”. Triệu chứng mắt bị cườm nước thường gặp là mất thị lực một bên hoặc ngoại vi.

Bệnh cườm nước góc mở

• Không có triệu chứng ở giai đoạn đầu
• Dần dần, các điểm mù loang lổ xuất hiện ở tầm nhìn bên (tầm nhìn ngoại vi)
• Ở giai đoạn sau, khó nhìn thấy mọi thứ trong tầm nhìn trung tâm

Bệnh cườm nước góc đóng cấp tính

• Đau đầu dữ dội
• Đau mắt dữ dội
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Mờ mắt
• Quầng sáng hoặc vòng màu xung quanh đèn
• Đỏ mắt

Bệnh glaucoma nhãn áp bình thường

• Không có triệu chứng ở giai đoạn đầu
• Dần dần, tầm nhìn mờ
• Ở giai đoạn sau, mất thị lực bên

Bệnh cườm nước ở trẻ em

• Mắt mờ hoặc có mây (trẻ sơ sinh)
• Nhấp nháy nhiều hơn (trẻ sơ sinh)
• Trẻ chảy nước mắt dù không khóc (trẻ sơ sinh)
• Mờ mắt
• Cận thị ngày càng nặng hơn
• Đau đầu

Bệnh cườm nước sắc tố

• Quầng sáng xung quanh đèn
• Mờ mắt khi tập thể dục
• Mất dần tầm nhìn bên

Triệu chứng ở mắt thường xuyên xuất hiện và gây ra nhiều cơn khó chịu, người bệnh cần sớm thăm khám và điều trị:

Chẩn đoán bệnh cườm nước

Bệnh cườm nước thường có thể được phát hiện trong quá trình kiểm tra mắt định kỳ, trước khi gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm:

• Đo áp lực nội nhãn.
• Kiểm tra tổn thương thần kinh thị giác bằng khám mắt và xét nghiệm hình ảnh giãn nở.
• Kiểm tra các vùng bị mất thị lực.
• Đo độ dày giác mạc bằng phương pháp đo pachymetry.
• Kiểm tra góc thoát thủy dịch hay còn gọi là nội soi góc.

Phương pháp điều trị bệnh cườm nước

Bệnh cườm nước được điều trị bằng cách giảm áp lực nội nhãn. Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc nhỏ mắt, thuốc uống, điều trị bằng laser, phẫu thuật hoặc kết hợp các phương pháp.

Thuốc nhỏ mắt

Điều trị bệnh cườm nước thường bắt đầu bằng thuốc nhỏ mắt. Một số có thể làm giảm áp lực nội nhãn bằng cách cải thiện cách thủy dịch chảy ra hoặc làm giảm lượng thủy dịch, chẳng hạn như:

• Prostaglandin: Thuốc nhỏ mắt chứa prostaglandin làm tăng dòng thủy dịch chảy ra, giúp giảm áp lực trong mắt. Một số loại thuốc như thuốc nhỏ mắt Xalatan, Travatan Z, Zioptan, Lumigan, Vyzulta,…
• Thuốc chẹn beta: Thuốc nhỏ mắt chứa chất chẹn beta làm giảm việc tiết thủy dịch trong mắt, giúp giảm áp lực trong mắt. Một số loại thuốc thuốc nhỏ mắt Betimol, Istalol, Timoptic, Betoptic S,…
• Thuốc chủ vận alpha-adrenergic: Thuốc nhỏ mắt chứa chất chủ vận alpha-adrenergic làm giảm việc sản xuất thủy dịch, ngoài ra cũng làm tăng dòng thủy dịch chảy ra. Một số loại thuốc như thuốc nhỏ mắt Iopidine, Alphagan P,…
• Chất ức chế carbonic anhydrase: Những loại thuốc nhỏ mắt này làm giảm việc sản xuất thủy dịch trong mắt. Có thể tìm mua thuốc nhỏ mắt Azopt tại hiệu thuốc.
• Chất ức chế enzym Rho kinase: Thuốc nhỏ mắt này làm giảm áp lực mắt bằng cách ức chế các enzyme rho kinase chịu trách nhiệm tăng sản xuất thủy dịch (thuốc nhỏ mắt Rhopressa,…)
• Thuốc kháng cholinergic: Thuốc nhỏ mắt này làm tăng dòng chảy của thủy dịch từ mắt (thuốc nhỏ mắt Isopto Carpine).

Đặt lịch hẹn khám cườm nước tại đây:

Thuốc uống

Thuốc uống thường là chất ức chế carbonic anhydrase. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm đi tiểu thường xuyên, ngứa ran ở ngón tay và ngón chân, trầm cảm, khó chịu ở dạ dày hoặc có thể gây sỏi thận.

Phẫu thuật và các liệu pháp khác

Các lựa chọn điều trị khác bao gồm liệu pháp laser và phẫu thuật. Các kỹ thuật sau đây có thể giúp hút thủy dịch trong mắt và giảm áp lực mắt: liệu pháp laser tạo hình vùng bè, phẫu thuật lỗ rò hay phẫu thuật cắt bè củng mạc, phẫu thuật đặt van dẫn lưu tiền phòng, phẫu thuật glaucoma xâm lấn tối thiểu (MIGS),…

Điều trị bệnh cườm nước góc đóng cấp tính

Bệnh cườm nước góc đóng cấp tính cần được điều trị khẩn cấp để giảm áp lực trong mắt. Thông thường sẽ lựa chọn điều trị bằng thuốc và laser hoặc các phẫu thuật khác. Chẳng hạn như đối với phẫu thuật cắt mống mắt ngoại vi bằng laser, bác sĩ tạo một lỗ nhỏ trên mống mắt bằng tia laser. Điều này cho phép chất lỏng chảy qua mống mắt, giúp mở góc thoát thủy dịch và giảm áp lực cho mắt.

Phòng ngừa bệnh cườm nước

Một số phương pháp có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe của mắt, phòng ngừa bệnh cườm nước như sau:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp bạn duy trì sức khỏe tốt đồng thời cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất quan trọng cho mắt như kẽm, đồng, selen, vitamin C, E và A.
• Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm áp lực mắt.
• Hạn chế caffeine: Uống đồ uống có lượng lớn caffeine có thể làm tăng áp lực trong mắt.
• Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ: Sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc các loại thuốc khác theo đúng chỉ định điều trị. 

Đặt lịch hẹn điều trị cườm nước tại đây:

---

Câu hỏi thường gặp

---

Như vậy có thể thấy bệnh cườm nước có thể gây ra mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng qua bài viết này bạn đã phần nào hiểu rõ hơn về bệnh cườm nước cũng như nguyên nhân và phương pháp điều trị.

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/glaucoma/symptoms-causes/syc-20372839
• https://www.nhs.uk/conditions/glaucoma/
• https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/glaucoma
• https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/glaucoma/types-glaucoma