Thoát vị đĩa đệm nên ăn gì và kiêng gì? Dinh dưỡng hợp lý cho người bệnh

Theo dõi Docosan trên

Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến cột sống, gây đau đớn và khó chịu. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp giảm viêm, tăng cường sức khỏe xương và hỗ trợ quá trình hồi phục. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các nhóm thực phẩm tốt, những thực phẩm cần tránh và các lời khuyên hữu ích về dinh dưỡng cho người bị thoát vị đĩa đệm.

Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng đối với người bị thoát vị đĩa đệm

Chế độ dinh dưỡng không chỉ đơn thuần là cung cấp năng lượng cho cơ thể mà còn đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát các triệu chứng và thúc đẩy quá trình lành thương ở người bệnh thoát vị đĩa đệm. Hãy cùng khám phá sâu hơn những lợi ích mà một chế độ ăn uống khoa học mang lại:

• Giảm viêm và đau: Các dưỡng chất có đặc tính kháng viêm như axit béo omega-3, vitamin E và các chất chống oxy hóa có trong rau củ quả có thể giúp làm dịu tình trạng viêm nhiễm tại vùng đĩa đệm bị tổn thương. Việc giảm viêm không chỉ giúp giảm đau mà còn tạo điều kiện cho các mô tổn thương phục hồi nhanh chóng hơn. Một số thực phẩm cụ thể như nghệ (chứa curcumin), gừng và các loại trái cây họ berry được biết đến với khả năng kháng viêm hiệu quả.
• Cải thiện sức khỏe xương và khớp: Cột sống và các khớp xương khỏe mạnh là nền tảng để giảm áp lực lên đĩa đệm bị tổn thương. Canxi và vitamin D là hai dưỡng chất không thể thiếu cho hệ xương. Canxi là thành phần cấu tạo chính của xương, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi một cách hiệu quả. Việc đảm bảo cung cấp đủ hai dưỡng chất này giúp duy trì mật độ xương, ngăn ngừa loãng xương và hỗ trợ sự dẻo dai của cột sống.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh và đẩy nhanh quá trình phục hồi. Các vitamin và khoáng chất như vitamin C, vitamin nhóm B và kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường chức năng miễn dịch. Một hệ miễn dịch tốt sẽ giúp cơ thể đối phó hiệu quả hơn với tình trạng viêm nhiễm và thúc đẩy quá trình tự lành của các mô bị tổn thương.

Các nhóm thực phẩm nên ăn cho người bị thoát vị đĩa đệm

Để xây dựng một thực đơn khoa học và hiệu quả cho người bị thoát vị đĩa đệm, việc hiểu rõ về từng nhóm thực phẩm và lợi ích cụ thể mà chúng mang lại là vô cùng quan trọng:

• Nhóm thực phẩm giàu canxi: Canxi là khoáng chất chủ yếu cấu tạo nên xương và răng. Việc cung cấp đủ canxi giúp duy trì mật độ xương, ngăn ngừa tình trạng xương yếu và dễ tổn thương, đặc biệt quan trọng đối với người có nguy cơ hoặc đang mắc các bệnh về cột sống.
  • Các thực phẩm giàu canxi:
    • Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa tươi, sữa chua, phô mai là nguồn cung cấp canxi dễ hấp thu. Nên ưu tiên các sản phẩm ít béo hoặc không đường.
    • Đậu hũ và chế phẩm từ đậu: Đậu hũ non, đậu phụ, sữa đậu nành là nguồn canxi thực vật tốt.
    • Rau xanh đậm: Cải bó xôi, bông cải xanh, cải xoăn, rau chân vịt chứa một lượng canxi đáng kể.
    • Cá nhỏ ăn cả xương: Cá mòi, cá trích, cá cơm khi ăn cả xương là nguồn canxi tuyệt vời.
    • Các loại hạt: Hạnh nhân, hạt mè cũng chứa canxi.
• Nhóm thực phẩm giàu vitamin D: Vitamin D đóng vai trò như một hormone, giúp cơ thể hấp thu canxi từ ruột vào máu và vận chuyển đến xương. Thiếu vitamin D sẽ làm giảm hiệu quả của việc bổ sung canxi.
  • Các thực phẩm giàu vitamin D:
    • Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá mòi là nguồn vitamin D tự nhiên phong phú.
    • Lòng đỏ trứng: Chứa một lượng vitamin D nhất định.
    • Sữa và các sản phẩm từ sữa tăng cường vitamin D: Nhiều sản phẩm sữa đã được bổ sung vitamin D.
    • Nấm: Đặc biệt là nấm hương khi được phơi dưới ánh nắng mặt trời có khả năng tổng hợp vitamin D.
    • Ánh nắng mặt trời: Da có thể tự tổng hợp vitamin D khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (cần lưu ý thời điểm và thời gian tiếp xúc hợp lý).
• Nhóm thực phẩm giàu omega-3: Axit béo omega-3 là chất béo không bão hòa đa, có khả năng giảm sản xuất các chất gây viêm trong cơ thể, giúp giảm đau và sưng ở vùng đĩa đệm bị tổn thương.
  • Các thực phẩm giàu omega-3:
    • Cá béo: Cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích, cá mòi.
    • Hạt chia: Rất giàu omega-3 và chất xơ.
    • Hạt lanh: Có thể xay ra để dễ hấp thu omega-3.
    • Quả óc chó: Ngoài omega-3 còn chứa nhiều chất chống oxy hóa.
    • Dầu ô liu: Chứa omega-9 và các chất chống viêm.
• Nhóm thực phẩm giàu chất xơ và vitamin C: Chất xơ giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh, ngăn ngừa táo bón (một yếu tố có thể làm tăng áp lực lên cột sống). Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, cần thiết cho việc sản xuất collagen (thành phần quan trọng của đĩa đệm) và tăng cường hệ miễn dịch.
  • Các thực phẩm giàu chất xơ và vitamin C:
    • Trái cây tươi: Cam, quýt, bưởi, ổi, kiwi, dâu tây, xoài.
    • Rau xanh: Bông cải xanh, rau cải các loại, ớt chuông, cà chua.
    • Các loại đậu: Đậu đen, đậu xanh, đậu lăng.
    • Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, gạo lứt, quinoa.

Các thực phẩm cần kiêng cho người bị thoát vị đĩa đệm

Việc loại bỏ hoặc hạn chế các thực phẩm không lành mạnh có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong việc kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh thoát vị đĩa đệm:

• Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh: Các loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, muối, đường và các chất phụ gia nhân tạo. Chúng có thể gây tăng cân, tăng cholesterol xấu, làm tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và gây áp lực lên cột sống.
  • Các loại thực phẩm cần tránh: Xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói, mì gói, bánh ngọt công nghiệp, nước ngọt có ga, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.
• Đường và các sản phẩm chứa đường: Tiêu thụ quá nhiều đường tinh luyện có thể dẫn đến tăng đường huyết, kích thích sản xuất các chất gây viêm trong cơ thể, làm trầm trọng thêm các cơn đau và cản trở quá trình phục hồi.
  • Các loại thực phẩm cần hạn chế: Bánh kẹo ngọt, nước ngọt, siro, mật ong (nên dùng có kiểm soát), các loại đồ uống có đường khác.
• Caffeine và rượu: Caffeine và rượu có thể gây mất nước, làm giảm khả năng hấp thụ canxi và các dưỡng chất quan trọng khác. Rượu còn có thể tương tác với một số loại thuốc điều trị, gây ra tác dụng không mong muốn. Cả hai chất này đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ, điều rất quan trọng cho quá trình phục hồi.
  • Nên hạn chế hoặc tránh: Cà phê, trà đặc, nước tăng lực, rượu bia và các đồ uống có cồn khác.
• Thực phẩm chứa nhiều muối: Ăn quá nhiều muối có thể dẫn đến tình trạng giữ nước, tăng huyết áp (gây bệnh huyết áp cao), gây áp lực lên các mạch máu và cột sống. Điều này có thể làm tăng các triệu chứng đau và khó chịu ở người bị thoát vị đĩa đệm.
  • Các loại thực phẩm cần hạn chế: Đồ ăn mặn, thực phẩm đóng hộp, dưa muối, cà muối, các loại gia vị mặn (nước mắm, xì dầu) nên dùng có kiểm soát.

Chế độ ăn uống lành mạnh cho người bị thoát vị đĩa đệm

Việc thay đổi thói quen ăn uống cần được thực hiện một cách từ từ và bền vững để cơ thể có thể thích nghi và đạt được hiệu quả tốt nhất:

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn 5-6 bữa nhỏ trong ngày thay vì 3 bữa lớn giúp duy trì lượng đường trong máu ổn định, giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất.
• Bổ sung nhiều thực phẩm tự nhiên: Tập trung vào việc sử dụng các thực phẩm tươi sống, ít qua chế biến để đảm bảo cơ thể nhận được tối đa vitamin, khoáng chất và chất xơ tự nhiên.
• Chế độ ăn uống giàu protein: Protein là thành phần cấu tạo của cơ bắp, xương và các mô khác. Việc cung cấp đủ protein từ các nguồn lành mạnh như thịt nạc, cá, trứng, đậu và các loại hạt giúp hỗ trợ quá trình tái tạo và phục hồi các mô bị tổn thương.

Các vitamin và khoáng chất quan trọng cần bổ sung

Ngoài các nhóm thực phẩm chính, việc bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất sau cũng rất quan trọng đối với người bị thoát vị đĩa đệm:

• Magie: Magie giúp thư giãn cơ bắp, giảm các cơn co thắt và đau nhức ở vùng lưng và chân thường gặp ở người bị thoát vị đĩa đệm. Các nguồn magie tốt bao gồm rau lá xanh đậm, các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều), đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt và cá.
• Vitamin C: Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và tham gia vào quá trình tổng hợp collagen, một thành phần quan trọng của đĩa đệm. Các nguồn vitamin C dồi dào là các loại trái cây họ cam quýt, ổi, kiwi, dâu tây và các loại rau xanh như bông cải xanh, ớt chuông.
• Vitamin B: Nhóm vitamin B, đặc biệt là B1, B6 và B12, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng hệ thần kinh khỏe mạnh, giảm các triệu chứng đau thần kinh và hỗ trợ quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh. Các nguồn vitamin B bao gồm thịt, cá, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.

Trong một số trường hợp, khi chế độ ăn uống không đáp ứng đủ nhu cầu, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định bổ sung vitamin nhóm B từ thực phẩm chức năng như NATB để hỗ trợ giảm viêm và đau hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ.

Lời khuyên về chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống cho người bị thoát vị đĩa đệm

Để đạt được hiệu quả tốt nhất từ chế độ dinh dưỡng, người bệnh thoát vị đĩa đệm nên lưu ý thêm những lời khuyên sau:

• Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp duy trì độ ẩm và sự linh hoạt của các khớp và đĩa đệm. Hãy cố gắng uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước lọc, nước ép trái cây tươi hoặc trà thảo dược không đường.
• Tránh ăn quá khuya: Ăn quá sát giờ đi ngủ có thể gây khó tiêu, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và không tốt cho quá trình phục hồi của cơ thể. Nên ăn tối ít nhất 2-3 tiếng trước khi đi ngủ.
• Cân nhắc bổ sung thực phẩm chức năng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ: Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc cung cấp đủ dưỡng chất thông qua chế độ ăn uống hàng ngày, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về việc bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết. Việc tự ý sử dụng thực phẩm chức năng có thể không mang lại hiệu quả mong muốn và thậm chí gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

Chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý là một yếu tố then chốt trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bị thoát vị đĩa đệm. Bằng cách lựa chọn những thực phẩm có lợi, tránh xa những thực phẩm gây hại và tuân thủ các lời khuyên về thói quen ăn uống, bạn có thể giảm đau, tăng cường sức khỏe xương khớp và đẩy nhanh quá trình phục hồi. Hãy luôn nhớ rằng, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là bước quan trọng để xây dựng một kế hoạch dinh dưỡng phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bạn.

Xem thêm:

• Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: Những điều bạn cần biết
• Ảnh hưởng của thoát vị đĩa đệm đến cuộc sống
• Thoát vị đĩa đệm có gây tê bì chân tay? Cách cải thiện tại nhà